مهدی شعبان - Department of Agronomy, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
فرشید قادری فر - Department of Agronomy, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
حمیدرضا صادقی پور - Department of Biology, Golestan University
احد یامچی - Department of plant breeding and biotechnology, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources

          این مطالعه به منظور بررسی اثر زوال مصنوعی و انبارداری طبیعی بر تغییرات کمی و کیفی پروتئینی و آنزیم کاتالاز در بذر نخود ایرانی (Cicer arietinum L.) در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال ۱۳۹۴ انجام شد. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل انبارداری طبیعی دو و چهار سال و زوال مصنوعی یک تا پنج روز از طریق آزمون تسریع پیری به همراه تیمار شاهد بودند. پس از اعمال تیمارهای زوال صفاتی از قبیل درصد و سرعت جوانهزنی، وزن خشک گیاهچه، شاخص قدرت بذر، پروتئین محلول و کربونیلاسیون پروتئینها، الگوی الکتروفورزی پروتئینها، فعالیت و حضور آنزیم کاتالاز در ژل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش شدت زوال مصنوعی و همچنین افزایش مدت زمان نگهداری بذور درصد و سرعت جوانهزنی بذور، وزن خشک گیاهچه و شاخص قدرت بذر کاهش یافت. افزایش شدت زوال سبب کاهش پروتئین محلول و افزایش کربونیله شدن پروتئینها شد که این روند در شرایط زوال مصنوعی ۴ و ۵ روز بیشتر از تیمارهای انبارداری طبیعی بود. نتایج حاصل از الگوی الکتروفورز SDS-PAGE پروتئینهای بذر نخود نشان داد بین تیمارهای زوال مصنوعی با شاهد اختلافی وجود دارند ولی در نمونههای خشک و در تیمار انبارداری ۴ سال یک باند پروتئینی سبک با وزن مولکولی ۹/۹ کیلودالتون حذف میشود. آبنوشی بذرها به مدت ۴، ۸ و۱۲ ساعت سبب احیای باند مذکور گردید. بیشترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز مربوط به  تیمار شاهد بود و با افزایش شدت زوال مصنوعی تا سه روز میزان فعالیت آن افزایش یافته و از آن به بعد دوباره کاهش یافت. کاهش فعالیت آنزیم کاتالاز در تیمارهای زوال مصنوعی ۴ و ۵ روز بیشتر از انبارداری طبیعی بود. نتایج الکتروفورز  Native-PAGE نشان داد در بذور نخود یک باند فعالیت از آنزیم کاتالاز وجود دارد. افزایش شدت زوال مصنوعی و انبارداری طبیعی سبب شد که باند فعالیت کاتالاز کمرنگتر شود که نشان دهنده کاهش حضور این آنزیم میباشد. نتایج این تحقیق نشان داد زوال مصنوعی و انبارداری طبیعی بذر سبب تغییر در میزان کمی و کیفی پروتئینهای بذر نخود و کاهش فعالیت آنزیم کاتالاز شد. این عوامل سبب کاهش قدرت بذر و کاهش درصد و سرعت جوانهزنی بذور و وزن خشک گیاهچه به خصوص در تیمارهای زوال مصنوعی شدید شد.   

Electrophoresis, Enzyme, germination and protein carbonylation, الکتروفورز, آنزیم, جوانه زنی و کربونیلاسیون پروتئین