معصومه راستی ثانی - Ferdowsi University of Mashhad
علی گنجعلی - Ferdowsi University of Mashhad
مهرداد لاهوتی - Ferdowsi University of Mashhad
سید موسی موسوی کوهی - University of Birjand

تنش خشکی مهمترین معضل نواحی خشک و نیمه خشک جهان است. بررسی پاسخ ارقام مختلف گیاهان زراعی به تنش خشکی می­تواند به انتخاب ارقام مقاوم برای کشاورزی در زمین­های خشک کمک کند. در این پژوهش آزمایشی گلخانه­ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو رقم لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris L.)  شامل رقم درخشان و رقم گلی در چهار سطح تنش خشکی شامل ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی انجام شد. پس از پیدایش برگ­های حقیقی (۱۰ روز پس از کشت)، دانه­رست­ها تا انتهای مرحله گل­دهی در معرض سطوح مختلف تنش خشکی قرار گرفتند. مطابق نتایج مورد بررسی شامل صفات ریخت­شناسی (طول ساقه، سطح برگ و ریشه، وزن خشک ریشه و اندام هوایی و نسبت ریشه / اندام هوایی) شاخصه­های فیزیولوژیکی (محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشاء، کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II، مقاومت روزنه­ای، شاخص کلروفیل، کارایی مصرف آب) و شاخصه­های بیوشیمیایی (محتوای پرولین، محتوای پروتئین محلول و فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان شامل سوپراکسید دسموتاز، پلی­فنا اکسیداز و پراکسیداز) هر دو رقم تحمل نسبی خوبی به تنش اندک و ملایم خشکی داشتند. با این وجود هر دو به شدیدترین سطح تنش خشکی (۲۵ درصد ظرفیت زراعی) حساس بودند. مهمترین شاخصه­های تحمل تنش خشکی توسط رقم­های لوبیا شامل افزایش نسبت ریشه به اندام­هوایی، مقاومت روزنه­ای، کارایی مصرف آب، محتوای پرولین و فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان بودند. با درنظرگیری این شاخصه­ها، پاسخ­های رقم درخشان نسبت به رقم گلی مطابقت بیشتری با تحمل خشکی داشت. 

Antioxidant enzymes, Drought stress, Stress physiology, Water deficit, Water use efficiency, آنزیم های آنتی اکسیدان؛ فیزیولوژی تنش؛ کمبود آب؛ کارایی مصرف آب