رئوف سید شریفی - University of Mohaghegh Ardabili.
رضا سید شریفی - University of Mohaghegh Ardabili.

      به منظور بررسی اثر مصرف کودهای زیستی بر عملکرد کمی و کیفی، محتوای پرولین و فعالیت برخی آنزیم های آنتی اکسیدانی آفتابگردان روغنی  (Helianthus annuus L.) رقم یوروفلور در سطوح مختلف قطع آبیاری، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی ۱۳۹۴ اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل مصرف کودهای زیستی در چهار سطح )میکوریز از نوع Glomus mosseae، ازتوباکتر کروکوکوم استرین ۵، کاربرد توام میکوریز و ازتوباکتر، شاهد یا عدم استفاده از کودهای زیستی( و سه سطح آبیاری ­)آبیاری کامل به­عنوان شاهد، قطع آبیاری در مرحله ۵۰ درصد گلدهی و قطع آبیاری در مرحله ۵۰ درصد پر شدن دانه( بودند. نتایج نشان داد که حداکثر کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم دو (Fv/Fm) (۶۴/۰) در شرایط آبیاری کامل و کاربرد توام میکوریز و ازتوباکتر به دست آمد. مقایسه میانگین­ها نشان داد که حداکثر محتوای پرولین، فعالیت آانزیم­های انتی اکسیدانی مانند کاتالاز، پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز درشرایط قطع آبیاری در مرحله ۵۰ درصد گلدهی و کاربرد توام میکوریز و ازتوباکتر به­دست آمد. بیشترین درصد روغن (۳۳/۴۳ درصد) و محتوای کلروفیل در شرایط آبیاری کامل به­دست آمد. در حالی که بالاترین قندهای محلول در شرایط قطع آبیاری در مرحله ۵۰ درصد گلدهی به­دست آمد. کاربرد توام کودهای زیستی محتوای کلروفیل، قندهای محلول و درصد روغن را در مقایسه با عدم کاربرد آنها به ترتیب ۱۶/۳۰ ،۲۳/۳۳ و ۲۵/۹ درصد افزایش داد. آبیاری کامل محتوای کلروفیل و درصد روغن را در مقایسه با قطع آبیاری در مرحله ۵۰ درصد گلدهی به ترتیب ۴۲ و ۸۵/۱۶ درصد افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه (۵/۲۷۴۳ کیلوگرم در هکتار) در کاربرد توام کودهای زیستی و آبیاری کامل به دست آمد و کمترین آن (۵/۱۶۹۶ کیلوگرم در هکتار) به قطع آبیاری در ۵۰ درصد مراحل گلدهی و بدون کاربرد کودهای زیستی تعلق داشت. تحت شرایط قطع آبیاری در ۵۰ درصد مراحل گلدهی و پر شدن دانه و بدون کاربرد کودهای زیستی (میکوریز و ازتوباکتر)، عملکرد دانه نسبت به آبیاری کامل ۵۴/۲۴ و ۶۰ درصد کاهش یافت. تحت شرایط قطع آبیاری در ۵۰ درصد مراحل گلدهی و پر شدن دانه، کاربرد توام میکوریز و ازتوباکتر عملکرد دانه را به ترتیب ۳/۱۳ و ۵۲/۲۳ درصد در مقایسه با عدم کاربرد انها در همان سطح از قطع آییاری افزایش داد. بر اساس نتایج آزمایش حاضر به نظر می­رسد که کاربرد توام ازتوباکتر و میکوریز می­تواند به عنوان یک راهکار مناسب برای بهبود عملکرد دانه افتابگردان تحت شرایط قطع آبیاری باشد.  

Plant Growth Promoting Rhizobacteria, Efficiency of PSII photochemistry, Irrigation withholding, Yield, باکتری های محرک رشد, کارایی فوتوشیمیایی فوتوسیستم دو, قطع آبیاری, عملکرد