اثر محلول پاشی پرولین و اسید سالیسیلیک بر برخی شاخص های فیزیولوژیکی سویا (Glycine max L.) تحت شرایط آبیاری با آب شور

شوری یکی از موانع اصلی افزایش تولید محصولات زراعی است. بر این اساس، به منظور ارزیابی محلول­پاشی پرولین و اسید سالیسیلیک در کاهش اثرات شوری بر گیاه سویا (Glycine max L.)، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در سال ۱۳۹۵ در جعبه­های کاشت در فضای باز دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد اجرا شد. عامل اصلی شامل آبیاری با آب شور و با هدایت­های الکتریکی ۲ (آب مزرعه)، ۵ و ۱۰  دسی زیمنس بر متر و عامل فرعی محلول­پاشی با ۱۰ میلی­مولار پرولین، اسید سالیسیلیک ۳ میلی مولار، ترکیب پرولین ۱۰ میلی­مولار با اسید سالیسیلیک ۳ میلی­مولار و شاهد (محلول­پاشی با آب) بودند. نتایج نشان داد اثرات اصلی سطح شوری ۵ و ۱۰ دسی­زیمنس بر متر کلرید سدیم به ترتیب باعث افزایش و کاهش رنگیزه­های فتوسنتزی نسبت به شاهد شدند. تحت تنش شوری محتوای پرولین و قندهای محلول افزایش یافتند، در حالی­که شاخص پایداری غشا و محتوای نسبی آب برگ کاهش یافتند. اثر متقابل سطوح شوری و تیمارهای محلول­پاشی نشان داد که سطح ۵ دسی­زیمنس بر متر کلرید سدیم و تیمار ترکیبی پرولین و اسید سالیسیلیک بالاترین محتوای کلروفیل b، کاروتنویید و پرولین را با افزایش به ترتیب ۹۳، ۵۳ و ۱۴۳ درصد نسبت به شاهد داشتند. شاخص پایداری غشا و محتوای نسبی آب در سطح شوری ۱۰۰ میلی­مولار و محلول­پاشی با آب به ترتیب کاهش ۶۳ و ۳۸ درصدی نسبت به شاهد داشتند. بنابراین محلول­پاشی پرولین ۱۰ میلی­مولار به همراه اسید سالیسیلیک ۳ میلی­مولار بر شاخص­های فیزیولوژیک سویا به عنوان بهترین تیمار جهت کاهش اثرات سمی شوری شناخته شد. بنابراین، کاربرد پرولین به عنوان املاح سازگار در تنظیم اسمزی گیاه و اسیدسالیسیلیک نقش حفاظتی از طریق واکنش­های فیزیولوژیکی تحت تنش شوری موثر می­باشد.

Keywords:

Photosynthetic pigments , proline , soluble sugars , membrane stability index. , رنگیزه های فتوسنتزی , پرولین , قندهای محلول , شاخص پایداری غشا.