ارزیابی برخی پاسخ های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی هفت رقم زیتون در ارتباط با تحمل به یخ زدگی

چکیده: دما یکی از مهم­ترین عوامل محدود کننده تولید و گسترش زیتون به شمار می­رود. ارقام مختلف زیتون واکنش­های متفاوتی نسبت به دمای پایین دارند. بنابراین گزینش و معرفی ارقام متحمل به یخ­زدگی، موثرترین روش برای اجتناب از خسارات یخ­زدگی به شمار می­رود. هدف اصلی این پژوهش، مقایسه میزان تحمل به یخ­زدگی هفت رقم زیتون و بررسی رابطه بین تحمل به یخ­زدگی با حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم دو (Fv/Fm)، کربوهیدرات­های محلول، مالون دی آلدهید، تراکم روزنه، چگالی برگ و محتوای نسبی آب برگ در مرحله سازگاری به سرما بود. پس از اندازه­گیری حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم دو ، نمونه­های برگ از هر رقم جمع آوری و به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول به منظور تعیین تحمل به یخ­زدگی به مدت ۱۲ ساعت در شرایط دمایی مختلف شامل (۰، ۵-، ۱۰-، ۱۵-، ۲۰- و ۲۵- درجه سانتی­گراد) قرار گرفتند و گروه دوم نمونه­ها برای اندازه­گیری برخی صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی استفاده شدند. نتایج نشان داد اختلاف معنی­داری بین تحمل به یخ­زدگی ارقام زیتون مورد مطالعه مشاهده شد. بیشترین تحمل به یخ­زدگی برآورد شده مربوط به رقم­های ’آمفی سیس‘، ’شنگه‘ و ’کنسروالیا‘ (به ترتیب LT۵۰ برابر با °C ۱۴/۱۳-، ۷۲/۱۱- و ۲۰/۱۱-) و کم­ترین تحمل مربوط به رقم ’رشید‘ (LT۵۰ برابر با °C ۹۰/۶-) بود. شاخص Fv/Fm، کربوهیدرات­های محلول و چگالی برگ در ارقام متحمل به یخ­زدگی از قبیل ’آمفی سیس‘، ’شنگه‘ و ’کنسروالیا‘ بیش از سایر ارقام بود که حاکی از ارتباط مثبت این پارامتر­ها با تحمل به یخ­زدگی است. غلظت مالون دی آلدهید، تراکم روزنه­ای و محتوای نسبی آب برگ در ارقام متحمل به یخ­زدگی نظیر ’آمفی سیس‘، ’شنگه‘ و ’کنسروالیا‘ کمتر از رقم حساس به یخ­زدگی ’رشید‘ بود.  

Keywords:

Stomatal density , Olive , Soluble carbohydrates , Chlorophyll fluorescence , Low temperature stress , Ion leakage. , تراکم روزنه , زیتون , کربوهیدرات های محلول , فلورسانس کلروفیل , تنش دمای پایین , نشت یونی.