الهام محمدی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
ویدا چالوی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
حسین مرادی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University

هدف مطالعه حاضر بررسی اثر نوع ریزنمونه، شرایط نوری،  نوع و غلظت­ کربوهیدرات­ها بر ریزازدیادی و باززایی گیاهچه­های ارکیده کاتاستوم در قالب دو آزمایش بود. آزمایش اول برای ارزیابی پرآوری گیاهچه­های جانبی، با دو نوع ریزنمونه نوک شاخه و نوک ریشه در ترکیب با شرایط با شرایط نوری متفاوت (روشنایی و تاریکی) در قالب طرح فاکتوریل کاملا تصادفی با ۵ تکرار انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده، تولید برگ و ریشه، تولید گیاهچه­های جانبی و میزان قهوه­ای شدن ریزنمونه­ها تحت تاثیر نوع ریزنمونه و تیمار روشنایی و تاریکی قرار گرفت و از نظر آماری در سطح احتمال ۱ % و ۵ % معنی دار شد. بیشترین میانگین تعداد برگ (۴/۲۱ عدد) و تعداد ریشه (۵ عدد) در ریزنمونه شاخه و تیمار روشنایی و بیشترین میانگین تعداد گیاهچه­های جانبی (۸/۱۷ عدد) در ریزنمونه ریشه و تیمار تاریکی مشاهده شد. در آزمایش دوم، اثر غلظت­های مختلف ساکارز و مانیتول بر باززایی گیاهچه­های ارکیده کاتاستوم بررسی شد. تیمارهای آزمایشی سه سطح ۲۰، ۳۰، ۴۰ ­گرم در لیتر ساکارز، دو سطح ۰۸/۱۰ و ۲۲ گرم در لیتر مانیتول در ترکیب با ۲۰ گرم در لیتر ساکارز و هم­چنین مانیتول به تنهایی به مقدار ۰۸/۱۰ گرم در لیتر بودند. بیشترین میانگین تعداد گیاهچه­های جانبی تشکیل شده از هر ریزنمونه (۴۸/۱۰ عدد) در غلظت ۳۰ گرم در لیتر ساکارز بدست آمد. در تولید و رشد شبه­کورم همه غلظت­های مانیتول مناسب­تر از ساکارز بود و بیشترین تعداد شبه کورم­ها (۵۴/۱عدد) در تیمار ۰۸/۱۰ گرم در لیتر مانیتول بدست آمد. در جمع بندی کلی، بیشترین باززایی گیاهچه­های جانبی در ریزنمونه ریشه و در تیمار تاریکی و با استفاده از ساکارز صورت گرفت.   

orchid catasetum, regeneration, darkness, sucrose, mannitol, explant type, ارکیده کاتاستوم, باززایی, تاریکی, ساکارز, مانیتول, نوع ریزنمونه