بنفشه معماریان - Islamic azad university of Qom
مریم خوش سخن مظفر - Islamic azad university of Qom

هیدروکربن­های آروماتیک چند حلقه­ای از مهم­ترین عوامل به­وجود آورنده تنش هستند که از رشد گیاهان ممانعت نموده و با اختلال در تعادل بین تولید گونه­های فعال اکسیژن و فعالیت­های دفاعی آنتی اکسیدان گیاه، ایجاد تنش اکسیداتیو می­کنند. نفتالین از اصلی­ترین آلاینده­هاست که در صنعت پتروشیمی رو به افزایش است و در فهرست آلوده­کننده­های سمی اصلی قرار دارد.با توجه بهمواجهه­ی اجتناب ناپذیر گیاه ارزشمند آفتابگردان با این آلودگی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد.دانه­رستهایی که در شرایط عادی رشد کردند به محیط هیدروپونیک منتقل شدند و بعد از ۱۴ روز تیمار با نفتالین با غلظت های ۳۰ و ۵۰میلی­گرم بر لیتر،  اندام هوایی و ریشه­ی این گیاهان برداشت شدند و جهت بررسی آناتومیکی و بیوشیمیاییاستفاده شدند. میزان فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدان (SOD, PO, APX) و میزانمالون­دی­آلدهید در تیمار نفتالین نسبت به شاهد افزایش داشت. همچنین میزان کلروفیل a و bدر غلظت ۳۰ میلی­گرمبرلیتر نفتالین افزایش معنی­داری نسبت به گروه شاهد داشت. با افزایش نفتالین در ریشه و سیاه شدن آن و از بین رفتن تارهای کشنده، جذب عناصر دچار مشکل شد و در ادامه پژمردگی گیاه،کاهش رشد اندام هوایی، کوچک شدن برگ­ها و ایجاد علایم لکه­های سفید و نکروز را به همراه داشت. در پی مکانیسم­های دفاعی گیاه در برابر تیمار نفتالین، تراکم کرک­های ساقه افزایش یافته و همچنین گسترش آوندهای چوبی در ساقه تسریع گشت.  

Helianthus annuus L., Hydroponic culture, Naphthalene, Oxidative stress, تنش اکسیداتیو, گیاه آفتابگردان, محیط هیدروپونیک, نفتالین