حسین مردانی - Isfahan University of Technology
جمشید رزمجو - Isfahan University of Technology
حمیده غفاری - Shahrekord University

نیتروژن نخستین عنصر غذایی است که کمبود آن در مناطق شور مطرح است. مدیریت صحیح مصرف کودهای نیتروژنه راهکاری مناسب در جهت افزایش تحمل گیاه به تنش شوری می­باشد. به همین منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کامل تصادفی، در سه تکرار و به صورت گلدانی در فضای باز دانشگاه صنعتی اصفهان در سال ۱۳۹۵ اجرا شد. فاکتور اول شامل چهار سطح شوری (صفر (شاهد)، ۲، ۶ و ۱۰ دسی­زیمنس بر متر کلریدسدیم) و فاکتور دوم شامل چهار سطح نیتروژن به صورت کود اوره (صفر (شاهد)، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد که میزان رنگیزه­های فتوسنتزی با کاربرد نیتروژن تحت شرایط تنش شوری افزایش یافتند. بالاترین محتوای کلروفیل کل مربوط به تیمار شاهد و همچنین تیمار شوری ۲ دسی­زیمنس بر متر و هر دو تحت کاربرد ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن بود. برهمکنش سطوح شوری و نیتروژن نشان داد بیشترین غلظت سدیم و نسبت Na+/K+ و Na+/Ca۲+  مربوط به تیمار شوری ۱۰ دسی­زیمنس بر متر و عدم مصرف کود نیتروژن بود که به ترتیب افزایش ۳۴۲ ، ۵۴۶ و ۷۶۳ درصدی نسبت به تیمار شاهد داشتند، در حالی که بیشترین میزان کلسیم مربوط به تیمار عدم تنش شوری و ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن بود. بیشترین ارتفاع گیاه مربوط به تیمار شوری ۲ دسی­زیمنس بر متر و مصرف ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن بود که افزایش ۶۵ درصدی نسبت به تیمار شاهد داشت، بیشترین سطح و تعداد برگ بوته مربوط به تیمار عدم تنش شوری و سطح ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن بود که به ترتیب افزایش ۵۶ و ۶۰ درصدی نسبت به تیمار شاهد داشتند. بیشترین وزن خشک کل بوته و موسیلاژ برگ مربوط به تیمار عدم تنش شوری و به ترتیب تحت تیمارهای ۵۰ و ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. به طور کلی، نتایج نشان داد که اثرهای سمی یون­های کلر و سدیم باعث تغییر فعالیت فتوسنتزی گیاه و کاهش وزن خشک اندام هوایی و موسیلاژ برگ می­شود. بنابراین، استفاده از کود نیتروژن تا ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار می­تواند اثرهای منفی تنش شوری را کاهش دهد.   

Photosynthetic pigments, Proline, Salinity, Shoot yield, Mucilage and Nitrogen, رنگیزه های فتوسنتزی, رنگیزه های فتوسنتزی, پرولین, شوری, عملکرد اندام هوایی, موسیلاژ و نیتروژن.