مریم یوسف زاده نجف ابادی - Isfahan University of Technology
پرویز احسان زاده - Isfahan University of Technology

تنش خشکی یکی از مهم ترین تنش­های غیر زیستی است که اثرات زیان­باری بر تولید محصولات زراعی ازجمله گیاهان دانه روغنی دارد. سالیسیلیک اسید یک تنظیم کننده رشد گیاهی است و نقش مهمی در مقاومت گیاهان در برابر تنش­های محیطی ازجمله تنش خشکی دارد. بر این اساس آزمایش گلدانی به منظور بررسی اثر محلول­پاشی سالیسیلیک اسید (۰ و ۶/۰ میلی­مولار) روی سه ژنوتیپ کنجد (یکتا، شیراز و ناز­تک­شاخه) در سه سطح آبیاری (آبیاری پس از ۶۰، ۷۰ و ۸۰ درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک) در گلخانه دانشگاه صنعتی اصفهان به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که غلظت کلروفیل­های a و کل، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه و وزن دانه در بوته در گیاهان کنجد تنش دیده در سطح آبیاری پس از ۸۰ درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک به ترتیب ۱۲، ۱۴، ۱۲، ۴۱، ۳۴، ۱۳ و ۳۲ درصد نسبت به شاهد آبیاری (آبیاری پس از ۶۰ درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک) کاهش یافتند، در­حالی­که فعالیت ویژه آنزیم­های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز و غلظت کاروتنوئید­ها به ترتیب ۳۷، ۷۲، ۱۵۰ و ۵۷ درصد نسبت به شاهد آبیاری افزایش پیدا کردند. محلول پاشی ۶/۰ میلی­مولار سالیسیلیک اسید صفت­های اندازه­گیری شده در این آزمایش را در شرایط شاهد آبیاری و سطوح مختلف تنش خشکی به­طور معنی­داری بهبود بخشید، به­طوریکه با کاربرد سالیسیلیک اسید صفت­های تعدادکپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه و وزن دانه در بوته به ترتیب ۱۷، ۳۵، ۱۰ و ۶ درصد نسبت به شاهد سالیسیلیک اسید (۰ میلی­مولار سالیسیلیک اسید) افزایش یافتند. در مجموع با تشدید تنش خشکی (آبیاری پس از ۷۰ و ۸۰ درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک) در مقایسه با شاهد آبیاری صفت­های اندازه گیری شده در ژنوتیپ­های یکتا و شیراز نسبت به ژنوتیپ ناز­تک­شاخه کاهش کمتری داشتند.

Antioxidants, Drought stress, Photosynthetic pigments, Salicylic acid, Sesame, آنزیم های آنتی اکسیدان, تنش خشکی, رنگ دانه های فتوسنتزی, سالیسیلیک اسید, کنجد