رضا ابوالقاسمی - Isfahan University of Technology
مریم حقیقی - Isfahan University of Technology
نعمت اله اعتمادی - Isfahan University of Technology

به­منظور بررسی مورفولوژیکی و بیوشیمیایی چهار توده بومی اسفناج "همدان"، "خاردار"، "برگ­پهن ورامین" و "پیشرفته­خاردار"در شرایط کشت بهاره اصفهان، آزمایشی بصورت طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام و جهت انتخاب بهترین توده از نظرکیفی، عملکردی و صفات فراسودمند تغذیه­ای مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد از نظر فرم و حالت بوته بجز توده "همدان"، سایر توده­ها برای برداشت مکانیکی مناسبند. بیشترین میزان عملکرد متعلق به توده "برگ­پهن ورامین" به میزان ۶/۵۲ تن در هکتار و سپس توده "خاردار" به میزان ۸/۳۰ تن درهکتار بود. توده­های این بررسی در صفات کلروفیل، کارتنوئید، فنول، پروتئین، نیترات، نیترات ردوکتاز و پتاسیم تفاوت معنی­داری نشان ندادند. توده "برگ­پهن ورامین" از نظر ترکیبات آنتی اکسیدانی و فیبر برتری معنی­دار داشت. توده "پیشرفته­خاردار" از نظر ویتامین و املاح معدنی مطلوبتر از سایرین بود. اگزالیک اسید که به عنوان عامل منفی برای تغذیه محسوب می­شود در توده "همدان" به بیشترین میزان و در توده "خاردار" و "برگ­پهن ورامین" در کمترین میزان بود. توده "همدان" با توجه به ارزش تغذیه­ای کمتر نسبت به سایرین و همچنین در کنار سایر صفات کیفی و کمی مورفولوژیکی در اولویت قرار نگرفت. بطورکلی توده­های "برگ­پهن ورامین"، "پیشرفته­خاردار" و "خاردار" به دلیل ویژگی­های مطلوب مورفولوژیکی مانند ارتفاع، وزن­تر، خشک، عملکرد و بیوشیمیایی نظیر ترکیبات آنتی اکسیدانی، فنولی، ویتامین، فیبر و املاح معدنی قابل توصیه هستند. نتایج اثر صفات کیفی و بای­پلات توده­ها نشان داد که توده "برگ­پهن ورامین" و "پیشرفته­خاردار" بطور کلی برتر از سایرین بوده و می­توان از آنها در زمینه­های اصلاحی و زراعی آتی استفاده کرد.  

“Varamin broadleaf”, “advanced prickly”, “prickly” accessions, Spinacea oleracea L, توده های برگ پهن ورامین, پیشرفته خاردار, خاردار, Spinacea oleracea L