مرتضی اولادی قادیکلایی - Genetic and Agricultural Biotechnology Institute of Tabarestan
قربانعلی نعمت زاده قراخیل - Genetic and Agricultural Biotechnology Institute of Tabarestan
غلامعلی رنجبر - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
سید حمیدرضا هاشمی پطرودی هاشمی پطرودی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Iran

جهت شناسایی لاین های موتانت نسل نهم برنج متحمل به شوری، ارزیابی برخی صفات بیوشیمیائی موثر در شوری (مرحله گیاهچه ای) بصورت آزمایش کرت های خرد شده فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، در سال ۱۳۹۸ صورت گرفت. فاکتور اصلی شامل زمان نمونه برداری (سه، شش و نه روز پس از اعمال تنش شوری) و فاکتورهای فرعی شامل تنش شوری کلرید سدیم در سه سطح صفر، dS/m۴ و dS/m۸ (اضافه نمودن نمک به آب مقطر و خاک معمولی شالیزار و تهیه عصاره اشباع شوری) و ژنوتیپ (۱۴ موتانت (M۹)، دو شاهد حساس سپیدرود و IR۲۹ و دو شاهد متحمل دیلمانی و Nonabokra) بودند. همچنین شناسایی برخی ژن های موثر در تنش شوری با استفاده از سه پرایمر ریزماهواره cgSSR انجام و در ادامه صفات وزن کل دانه در هر بوته و شاخص تحمل بصورت فاکتوریل ارزیابی گردیدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثرات اصلی و اثرات متقابل همه تیمارها در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. در زمان نمونه برداری (۹ روز پس از اعمال تنش) و شوریdS/m ۸، غلظت پرولین در ژنوتیپ های متحمل افزایش و میزان مالون دی آلدهید کاهش یافت. تجزیه کلاستر (در زمان نه روز پس از تنش و شوری dS/m۸) ژنوتیپ ها را به پنج گروه تقسیم و چهار ژنوتیپ به همراه شاهد متحمل G۱۷ در گروه پنجم قرار گرفتند. بررسی مولکولی الگوی باندی پرایمرهای OsPEX۱۱-۱،  OsNac۵ و  OsRacB(T) به ترتیب تعداد شش، دو و هفت ژنوتیپ را همردیف با ژنوتیپ های متحمل نشان داد. چهار ژنوتیپ در شوریdS/m۸، وزن کل دانه در هر بوته بیشتری نسبت به دیلمانی داشتند. در نهایت با در نظر گرفتن سازوکارهای بیوشیمیائی موثر و نتایج تجزیه کلاستر و با تاکید بر ارزیابی مولکولی و عملکردی می توان پیشنهاد نمود ژنوتیپ های G۱ از موتانت سنگ طارم، G۲ از موتانت رشتی، G۴ از موتانت هاشمی وG۹  از موتانت چالوسی در اولویت اول و ژنوتیپ های G۸ از موتانت هاشمی، G۱۲ وG۱۳  از موتانت نعمت در اولویت دوم به عنوان لاین های امیدبخش موتانت متحمل به تنش شوری در مزارعی که با تنش شوری (آب وخاک) مواجه هستند استفاده گردد.

Biochemical traits, mutant line, Salinity stress, STI and Rice., برنج, تنش شوری, شاخص تحمل, صفات بیوشیمیائی, لاین موتانت