طیبه توسلی - عضد میئت علمی/ دانشگاه قم
زینب مشیدی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، علوم تربیتی

هدف از پژوهش حاضر «تحلیل محتوای کیفی متون کتاب‎های فارسی مقطع ابتدایی در سال تحصیلی ۹۸−۹۹ بر اساس پرداختن به فضایل سه‎گانه شجاعت، صداقت و خیرخواهی در اخلاق اسلامی است». روش پژوهش در شناخت فضایل سه گانه اخلاق اسلامی، تحلیل مفهومی، و در شناخت محتوای داستان های کتب فارسی تحلیل محتوای متن است، پس از انجام این دو مرحله، یافته‎ها در یک مطالعه تطبیقی−تفسیری با هم مقایسه شده‎اند. نتایج کلی حاصل از پژوهش نشان می‎دهد که در تعالیم اسلامی درک فضائل اخلاقی در دو بعد نظری و کاربردی (فعل اخلاقی) مد نظر است، در حالیکه در متون کتاب فارسی مقطع ابتدایی اخلاق کاربردی، مخصوصا اخلاق اجتماعی وجه غالب‎ است. همچنین در تعالیم اخلاق اسلامی: شجاعت، به دو معنی دلیری و شجاعت اخلاقی به کار رفته است، ولی در داستان‎های کتاب‎های فارسی مقطع ابتدایی مفهوم شجاعت در دلیری، جلوه بارزتری نسبت به شجاعت اخلاقی دارد. صداقت در اخلاق اسلامی به معنی تطابق نیت و اعتقاد با عمل و در بالاترین مرحله اخلاص است، در متون کتاب‎های فارسی راستگو بودن و پس از آن درستکار بودن، معنی اصلی صداقت است. در تعالیم اخلاق اسلامی خیرخواهی به معنی طلب خیر برای خود و دیگران است، این مفهوم در متون کتب فارسی در مصادیق متعدد خیر رساندن به دیگران به خوبی ذکر شده است و خیرخواهی نسبت به خود در درجه دوم اهمیت قرار دارد.

اخلاق اسلامی, شجاعت, صداقت, خیرخواهی, متون کتب‎ فارسی مقطع ابتدایی