محسن ثانی خانی - University of Zanjan
آرزو اکبری - University of Zanjan
عزیزاله خیری - University of Zanjan

گیاه دارویی هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis L.) از خانواده کدوییان می باشد. به منظور بررسی اثر اسیدهای آمینه فنیل آلانین و تریپتوفان بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی مورد نظر، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در چهار سطح و سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح مختلف اسیدهای آمینه فنیل آلانین و تریپتوفان (۰، ۵/۰، ۱ و ۲ میلی مولار) بودند. نتایج بدست آمده نشان داد که تیمارهای فنیل آلانین و تریپتوفان تاثیر معنی داری (۰۱/۰ ≥p) بر عمده صفات مورد بررسی شامل طول بوته، وزن تر و خشک پیکره رویشی، عملکرد بذر، کلروفیل، فنل و فلاونویید کل داشتند. بیشترین محتوای فنل و فلاونوئید کل به ترتیب مقدار ۹۴/۱۶ و ۳۱/۷ میلی گرم بر صد گرم وزن تازه در غلظت ۱ میلی مولار فنیل آلانین نسبت به شاهد با ۷۲/۱۰ و ۰۴/۴  میلی گرم برصد گرم وزن تازه مشاهده شد. همچنین صفات عملکرد میوه، وزن هزار دانه و فعالیت آنتی اکسیدانی تحت تاثیر تیمار دو اسید آمینه تفاوت معنی داری (۰۵/۰ ≥p) را نشان دادند. حداکثر عملکرد میوه در غلظت ۵/۰ میلی مولار تریپتوفان با ۶/۸۹۳۰ کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد در شاهد به میزان ۴/۶۳۴۴ کیلوگرم در هکتار مشاهده گردید. در مجموع سطوح مختلف تریپتوفان و فنیل آلانین می توانند نقش موثری در بهبود صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی و تولید این محصول داشته باشند. کاربرد ۲ میلی مولار فنیل آلانین جهت تولید حداکثر پیکر رویشی گیاه، تیمار ۱ میلی مولار هر دو اسید آمینه جهت بهبود شاخص های فیزیولوژیکی و ۵/۰ میلی مولار هر دو اسید آمینه برای عملکرد میوه مطلوب بوده و بسته به هدف، قابل توصیه می باشند.  

Amino acids, Biosynthetic precursors, Flavonoid, Foliar application, Yield, اسیدهای آمینه, پیش ماده های بیوسنتزی, عملکرد, فلاونوئید, محلول پاشی برگی