نعیما وکیلی ساعتلو - Department of Food Hygiene and Quality Control, Faculty of Veterinary Medicine, Urmia University, Urmia, Iran
تورج مهدی زاده - Department of Food Hygiene and Quality Control, Faculty of Veterinary Medicine, Urmia University, Urmia, Iran
جواد علی اکبرلو - Department of Food Hygiene and Quality Control, Faculty of Veterinary Medicine, Urmia University, Urmia, Iran
راحله طهماسبی - Research and Department of Chromatography, Iranian Academic Center for Education, Culture and Research (ACECR), Urmia, Iran

زمینه و هدف: شیر یکی از مهمترین اجزای غذایی انسان به حساب می آید. استفاده مداوم از سموم دفع آفات در دهه های اخیر منجر به آلودگی خاک، آب، هوا و شیر و ایجاد نگرانی عمومی در جامعه شده است. مواجهه طولانی مدت با باقیمانده سموم دفع آفات در زنجیره غذایی می تواند مضر باشد، بنابراین نیاز به کنترل شرایط زیست محیطی در راستای ارتقاء شیوه های فرآوری غذای سالم و پایدار وجود دارد. روش بررسی: در این تحقیق ۳۰ نمونه شیر خام گاو در مهر ماه سال ۱۳۹۹ به طور تصادفی از مراکز جمع آوری شیر خام در شهر ارومیه جمع آوری و جهت سنجش باقیمانده سموم با دستگاه گاز کروماتوگرافی با طیف سنجی جرمی GC-MS)) مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: ترکیبات ارگانوکلره در برخی نمونه های شیرگاو خام شناسایی شدند .بالاترین میزان باقیمانده این سموم مربوط به سم لیندان (γ- HCH) با دامنه mg/kg ۰/۶ – ۰/۳ در ۵ نمونه شیر بود. تعداد ۱۵ نمونه از ۳۰ نمونه مورد سنجش حاوی باقیمانده سم آترازین با دامنه  mg/kg۱/۳۳– ۰/۸ و ۱۳ نمونه نیز دارای سم آلاکلر با دامنه   mg/kg۰/۵ – ۰/۳۵ بودند. سموم در تمام نمونه های شیر آلوده در مقادیر بیشتر از مرز بیشینه آفت کش (MRL) طبق مقادیر ذکر شده توسط اتحادیه اروپا وجود داشتند. نتیجه گیری: بررسی حاضر نشان داد که باقیمانده سموم ارگانوکلره آلاکلر، آترازین و لیندان از مقدار MRL طبق بیانیه اتحادیه اروپا (EC) بیشتر بود. همچنین این مطالعه کاهش استفاده از آفت کش های ارگانوکلره هپتاکلر، آلدرین و ایزومرهای هگزاکلروسیکلوهگزان (HCH) از نوع α،β ، γ را منعکس می سازد.

Organochlorine pesticide, Residue level, Raw milk, Gas chromatography–mass spectrometry, آفت کش ارگانوکلره, مقدار باقیمانده, شیر خام, گاز کروماتوگرافی-طیف سنجی جرمی