محمد رضا حاجی اسماعیلی - دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

صنعت التفات از صنایع بلاغی و از زیر شاخه های علم معانی است و تغییر ضمایر، مشهورترین نوع التفات در قرآن است. آیه ۲۲ سوره یونس به سبب التفات های متعددی که در آن رخ داده، در زمره آیات شاخص از این نوع به شمار می آید. مفسران پیرامون تاثیر این صنعت ادبی در التفات از خطاب به غیاب آرای گوناگونی ارائه دادهžاند که تحقیر و روی گردانی از مخاطب را می توان برجسته ترین نظریه دراین باره دانست. برخی از مترجمان قرآن نیز با هدف حفظ ظاهر متن قرآن، التفات را در زبان مقصد (فارسی) بازگردانی نموده که به سبب تعارض با ساختار آن زبان، ترجمه ای نامفهوم از آن پدید آمده است. گروهی نیز با در نظر گرفتن وظیفه ترجمه که انتقال پیام به روان ترین شکل ممکن است، حفظ ساختار زبان مقصد را اولویت بخشیده و همه ضمایر آیه، اعم از مخاطب و مغایب را به شکل مخاطب بازگردانی کرده و ترجمه ای سلیس، روان و قابل فهم عرضه نمودهžاند. این مقاله پس از تبیین دیدگاه های گوناگون در بازگردانی التفات در این آیه با استمداد از سبک شناسی ترجمه متون و اصول لازم در بازگردانی آنها، دیدگاه گروه دوم را برگزیده است.

صنعت التفات, ترجمه قرآن, تفسیر قرآن, آیه ۲۲ یونس