بهرام امانی چاکلی - استادیار دانشگاه زنجان، گروه الهیات
سیده لیلا تقوی سنگدهی - استادیار دانشگاه زنجان، گروه الهیات
افسانه کاظمی نوری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه زنجان، گروه الهیات

نخستین مباحث زبان شناسی زبان عربی با انگیزه شناخت واژگان قرآن کریم آغاز گردیده و عامل اصلی در پیدایش لغتنامههای عربی، ضرورت فهم قرآن کریم و حدیث با  انگیزه خدمت به اسلام بوده است. بررسی آماری و تحلیلی این پژوهش نشان میدهد، خلیل بن احمد از مجموع ۵۷۳۲ مواد لغوی موجود در کتاب خود، به بیش از ۶۷۹ آیه در یکصد سوره استشهاد نموده است. فراهیدی در این کتاب علاوه بر قرآن کریم به بیش از ۴۷۰حدیث به ویژه احادیث نبوی، استناد نموده است. این احادیث با مضامین  گوناگونی چون؛ احکام فردی، فقه و حدود الهی، سنت پیامبر(ص)، توصیههای اخلاقی، تفسیر آیات قرآن کریم و وقایع تاریخی آمده است. تفسیر واژههای قرآنی، توجه به قرائتهای گوناگون قرآن و اختلاف لهجهها و روایت احادیث گوناگون، نشان میدهد که خلیل بن احمد، دانشمندی آشنا به علوم قرآنی و به حدیث بوده و توانسته است پیوندی محکم میان قرآن کریم، احادیث و علم زبانشناسی عربی برقرار نماید.

العین, خلیل بن احمد