تقدیرباوری در شاهنامه و مثنوی

تقدیرباوری از مباحث مهم علم کلام به شمار می رود که ذهن و زبان شاعران را نیز به خود مشغول کرده است. اعتقاد به تقدیر از ویژگی های اصلی یک اثر حماسی می باشد و مهم ترین باور عارفان هم به خصوص اشعریان، تقدیر و سرنوشت است. این مقاله تقدیر را در دو اثر برجسته حماسی و عرفانی شاهنامه و مثنوی بررسی و مشابهت ها و تفاوت های آن را بیان می کند.    نگاه فردوسی و مولوی در این زمینه، بسیار به هم شباهت دارد و با وجود تفاوت در موضوع های کتاب هایشان، چشم انداز آنان بسیار به هم نزدیک است. هر دو اثر، تقدیر را تجلی گاه اراده و خواست کلی خداوند می دانند و با تاکید فراوانی که بر حاکمیت مطلق او بر جهان و انسان می ورزند، آن را نافی اختیار و آزادی انسان ارزیابی نمی کنند. در نظر آنان، توسل به تقدیر برای حفظ آرامش است، نه نفی مسئولیت انسان. توصیه به نیکی و کارهای پسندیده و رعایت عدالت و ترک ستم، از ویژگی های مشترک این دو اثر است.

Keywords:

تقدیرباوری , تقدیر در شاهنامه و مثنوی , حاکمیت خداوند , اختیار انسان