رضا وطن‎دوست - مدرس حوزه و دانشگاه و پژوهشگر بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی

یکی از رخدادهای تاریخی که در زندگی سیاسی امام رضا(ع)، از اهمیتی خاص برخوردار بوده و قابل توجه است، پذیرش دعوت مامون در آمدن به ایران و در نهایت پذیرش ولایتعهدی به جای خلافت است. اما اینکه چرا امام رضا(ع) خلافت را وا نهاد و به جای آن، به ولایتعهدی مامون رضایت داد، خود رازهایی پنهان و نکاتی تاریخی دارد.  کسانی که از تاریخ و شرایط موجود در عصر امام رضا(ع) کم اطلاع یا بی‎اطلاع باشند، ممکن است شتاب‎زده قضاوت کرده، بی‎آنکه به شرایط سیاسی حاکم بر عصر امام رضا(ع) توجه کنند بگویند: با اینکه مامون خلافت را به امام رضا(ع) پیشنهاد داد و حتی ایشان را به پذیرش آن ملزم کرد، چرا امام(ع) از آن فرصت طلایی استفاده نکرد و خلافت را نپذیرفت و قدرت سیاسی را به دست نگرفت؟ اگر می پذیرفت وضع دولت و مردم، و سیاست و دین، به شکل دیگری رقم می خورد؟ اما حق این است که در چنین مواردی نباید شتاب‎زده داوری کرد، بلکه باید پیش از آن، شرایط سیاسی، اوضاع مملکت، انگیزه های مامون در تفویض خلافت و نیز انگیزه های امام رضا(ع) در عدم پذیرش آن را مورد مداقه قرار داد. این جستار که با عنوان چرایی عدم پذیرش خلافت از سوی امام رضا(ع) سامان یافته است، می کوشد تا نکته هایی را که هریک پاسخی به چرایی عدم پذیرش پیشنهاد مامون مبنی بر تفویض خلافت به امام رضا(ع) است، ارائه نماید.

امام رضا(ع), سیاست الهی, رد خلافت, مامون, نقشه های شیطانی