مریم افلاکی ناصری - دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی ، گروه روانشناسی ، واحد تنکابن ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تنکابن، ایران.
محمدرضا زربخش بحری - دانشیار، گروه روانشناسی ، واحد تنکابن ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تنکابن ، ایران(نویسنده مسول)
شهنام ابوالقاسمی - دانشیار ، گروه روانشناسی ، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی ، تنکابن ، ایران.
طاهر تیزدست - استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تنکابن، تنکابن، ایران.

مطالعه حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش درمان پاسخ محور و درمان ذهن خوانی بر مهارت اجتماعی کودکان اوتیسم انجام شد.روش تحقیق: در این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این مطالعه، کودکان مبتلا به اوتیسم در یک مرکز کودکان اوتیستیک واقع در شهر لاهیجان بودند. نمونه تحقیق شامل ۴۵ نفر از کودکان ۶ تا ۱۳ سال مبتلا به اوتیسم بودند که به شیوه تصادفی ساده از جامعه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه مهارت اجتماعی گرشام و الیوت (۱۹۹۰) بود که توسط مربیان تکمیل شد. پس از اجرای پیش آزمون آزمون، کودکان اوتیسم به صورت تصادفی در سه گروه (یعنی دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل) ۱۵ نفره جایگزین شدند. سپس گروه آموزش مفاهیم ذهن خوانی به مدت ۱۰ جلسه و گروه درمان پاسخ محور به مدت ۸ جلسه تحت آموزش انفرادی قرار گرفتند. پس از اتمام مداخلات، پس آزمون به عمل آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس نشان داد درمان پاسخ محور و درمان ذهن خوانی بر مهارت اجتماعی کودکان اوتیسم موثر است و درمان ذهن خوانی نسبت به آموزش درمان پاسخ محور در میزان مولفه های مهارت اجتماعی اثربخشی بیشتری دارد (۰۱/۰> P). استفاده از این دو روش درمانی به درمانگران، روانشناسان و مربیانی که در راستای آموزش به کودکان اوتیستیک پیشنهاد می شود.

درمان پاسخ محور, درمان ذهن خوانی, مهارت اجتماعی, اوتیسم