مرضیه السادات میرجلیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
فرزین قائمی - دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
بهنام رحیمی - استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
محمدرضا مشرفی فر - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه یزد، یزد، ایران
مریم غلامزاده - کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

منطقه مورد مطالعه بخشی از بلوک یزد (باختری ترین زیرپهنه بخش مرکزی ایران مرکزی) بوده که در خاور شهر یزد واقع شده است. وجود دو سیستم گسلی اصلی انار و خرانق به ترتیب به طول تقریبی ۱۰۰ و ۶۲ کیلومتر و گسل­های فرعی متعدد، نشان­دهنده ظهور پدیده­های مهم زمین­ساختی در این منطقه است. بنابراین، هدف از این پژوهش بررسی وضعیت نوزمین­ساخت در این حوضه با استفاده از شاخص­های ریخت­زمین­ساختی است. برای دستیابی به این هدف از هفت شاخص ریخت­زمین­ساختی انتگرال ارتفاع سنجی (HI)، عدم تقارن حوضه ی آبریز (AF)، شاخص طول- گرادیان (SL)، شاخص پیچ و خم پیشانی کوهستان (Smf)، شاخص نسبت پهنای کف دره به عمق دره (Vf)، شاخص خمش کانال رودخانه (S) و شاخص شکل حوضه زهکشی (Bs) بهره گرفته شده است. بر اساس شاخص­های ریخت­زمین­ساختی (Active Tectonics indices (Iat)) منطقه مطالعاتی از لحاظ نرخ فعالیت زمین ساختی به چهار رده تقسیم می‎شود؛ رده ۱ (فعالیت زمین ساختی خیلی بالا، ۴/۷ % در منطقه)، رده ۲ (بالا، ۷۴ %)، رده ۳ (متوسط، ۱۱ %) و رده ۴ (کم، ۴/۷ %). شاخص­های فعالیت زمین­ساختی و شواهد ریخت‎زمین‎ساختاری، نرخ فعالیت زمین ساختی را در منطقه مطالعاتی عمدتا متوسط تا بالا نشان می­دهند. بر اساس همین شاخص، قسمت شمالی گسل خرانق و قسمت جنوب ­باختری گسل انار میزان فعالیت زمین ساختی بالاتری نسبت به سایر قسمت­ها نشان می­دهند.

نوزمین ساخت, شاخص های ریخت زمین ساخت, یزد