تبارشناسی از نیچه تا فوکو

فوکو معمولا در آثار پیش از دهه ۱۹۷۰ از دیرینه شناسی و در آثار پس از آن، با تاثیرپذیری از نیچه، از تبار شناسی بهره می گیرد به گونه ای که، با نقشی اساسی این دو روش در تحلیل های فوکو، می توان از دو دوره مهم و متمایز دیرینه شناختی و تبارشناختی نزد فوکو سخن گفت. نگارندگان، پس از ترسیم خطوط کلی تبارشناسی نیچه و دیرینه شناسی فوکو، چگونگی گذر فوکو از دیرینه شناسی به تبارشناسی، و پیامدهای این دگرگونی روش شناختی را تبیین و ارزیابی می کنند. در این مقاله نشان داده می شود که هر چند فوکو روش دیرینه شناسی را به طور کلی رها نکرد، اما بدین نتیجه رسید که روش تبارشناسی دگرگونی های حادث در نظام های گفتمانی را به اعمال غیرگفتمانی پیوند می دهد. او در این چارچوب، تحلیلی تاثیرگذار از ساختار اجتماعی قدرت عرضه کرد، و با همه برتری ویژه ای که برای تبارشناسی قائل بود دیرینه شناسی را نیز چونان مکمل آن در کل برنامه پژوهشی خویش پذیرفت، به گونه ای که، با توجه با ناروشنی خاصی که در تعریف این دو روش و ساختار و عناصر و حدود هر یک وجود دارد، تاکید بر ناگسستگی این دو روش در آثار فوکو چندان بی پایه نخواهد بود.

Keywords:

تبارشناسی , دیرینه شناسی , تاریخمندی اخلاق , گفتمان , مناسبات معرفت و قدرت