علی افشاری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
الهام حمزه پور چناری - علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
علی ایرجی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

ذخیرهسازی در دمای پایین یکی از مراحل مهم پرورش انبوه زنبور پارازیتویید Say Bracon hebetor در انسکتاریومها به شمار میرود. در این پژوهش، شفیرههای ۵ روزه و حشرات کامل یکروزهی این زنبور برای مدتزمانهای مختلف شامل صفر (شاهد)، ۷، ۱۴، ۲۱، ۳۰، ۴۵ و ۶۰ روز در شرایط یخچال (دمای پنج درجهی سلسیوس و تاریکی مطلق) ذخیره و تاثیر سرما بر پارامترهای مختلف زیستی و تولیدمثلی زنبور ارزیابی شد. در ذخیرهسازیهای ۳۰ روزه و بیشتر از آن، صد درصد شفیرهها مردند در حالی که پس از یک هفته ذخیرهسازی، نزدیک به ۹۳ درصد شفیرهها به حشره­ی کامل تبدیل شدند که با شاهد اختلاف معنیداری نداشت. با این وجود، ذخیرهسازی شفیرهها در سرما حتی به مدت یک هفته باعث کاهش چشمگیر طول عمر (۸/۵۵ درصد) و باروری (۴/۵۳ درصد) زنبورهای خارج شده نسبت به شاهد گردید. ذخیرهسازی حشرات کامل زنبور در یخچال متناسب با مدتزمان ذخیرهسازی، بر زندهمانی آن­ها تاثیر منفی گذاشت. بیشترین تلفات زنبورهای ماده (۹۷ درصد) پس از ۶۰ روز ذخیرهسازی مشاهده گردید در حالی که در ذخیرهسازیهای یک و دو هفتهای به ترتیب ۴۲/۴ و ۱۲/۹ درصد زنبورهای ماده دچار تلفات شدند. برخلاف شفیرهها، ذخیرهسازی زنبورهای ماده در یخچال بر طول عمر و میزان تخمگذاری افراد زندهمانده تاثیر منفی نداشت. بر اساس نتایج این پژوهش، ذخیرهسازی شفیرههای زنبور B. hebetor حتی به مدت یک هفته در یخچال توصیه نمیشود اما زنبورهای ماده را به مدت یک هفته میتوان در یخچال ذخیره نمود. نتایج این مطالعه در پرورش انبوه و ذخیرهسازی این زنبور پارازیتویید در انسکتاریومها میتوانند مورد استفاده قرار گیرند.

ذخیره سازی در سرما, زنبور B. hebetor, کنترل بیولوژیک