سارا فرضی - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد تربت جام. کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد.

پیوند و رابطه روانکاوی و ادبیات به مثابه برخورد دو نظام زبانی متفاوت و در عین حال همسان و برابر، در کنار دیگر زمینه های تحقیقی، مورد توجه تحلیل گران و منتقدان- به ویژه در عصر حاضر- قرار گرفته است. در این جریان می توان از نقد ادبی روانکاوانه سخن به میان آورد. این مقاله، به طرح نظریه روانکاوی ژک لکان و تبیین مفاهیم این نظریه با تاکید بر اصطلاحاتی چون نماد، نشانه ، ناخودآگاه و ساختار زبانی آن خواهد پرداخت. این پژوهش راهی است برای ورود به حوزه نقد و نظریه ادبی از رهگذر دیدگاه روانکاوانه ی لکان. تحلیل لکانی آثار ادبی در کنار تحلیل های دیگری که از این نظریه به خصوص در حوزه ی هنر و سینما ارائه شده است، چشم اندازی دیگر در کنار دیگر زمینه ها قرار می دهد.این مقاله در رویکرد اصلی خود مفاهیم کاربردی دیدگاه لکان را در حوزه ادبیات معرفی خواهد کرد؛ از این رو، شرح و توضیح اصطلاحات در ارتباط با امکاناتی است که این نظریه برای تحلیل متن، پیش روی مخاطب خود قرار می دهد. بدین ترتیب در چشم اندازی که این مقاله ارائه می کند می توان با وجوه و ابعاد کاربردی نظریه روانکاوی لکان در آثار ادبی و نقد ادبی آشنا شد.

ژک لکان، امر نمادین ، رانش مرگ ، روانکاوی، نقد ادبی.