مریم زارع - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان
مجید صوفی - استادیار و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
مسعود نجابت - استادیار و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

آبکندهای فارس با گسترش در پهنهای به وسعت بالغ بر 50000 هکتار مشکلات عدیده ای را برای بخش کشاورزی و تولید پایدار غذا پدید آورده است. در این تحقیق سعی گردیده تا عوامل موثر بر گسترش آبکندها درمنطقه علامرودشت مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد . در این تحقیق 30 آبکند فعال و معرف از نظر ویژگی های مورفومتریک، انتخاب گردید. با تقسیم طول آبکندها به مسیرهای معین و اندازه گیری مقاطع عرضی، حجم آبکند محاسبه شد. عوامل مربوط به حوزه آبخیز، خاک و پوشش سطحی نیز اندازهگیری شد و در نهایت با استفاده از نرم افزارSPSS روابط بین حجم آبکند به عنوان متغیر وابسته و پارامترهای اندازه گیری شده مشخص گردید . نتایج این تحقیق نشان میدهد، رسوب تولیدی ناشی از گسترش آبکندها در منطقه علامرودشت تابع شش متغیر شیب پیشانی وخروجی آبکند، خاک لخت، پوشش گیاهی، منیزیم و مساحت آبخیز واقع در بالای پیشانی آبکندها است که در سطح 1 درصادباضریب تبیین 52/6 درصد رابطه معنیداری دارد. همچنین این نتایج بیانگر تاثیر ویژگیهای حوزه آبخیز و سازند زمینشناسی در گسترش آبکندها است و هر اقدامی که بتواند حجم یا ارتفاع رواناب تولیدی را کاهش دهد، درکنترل آبکندهای این منطقه موثر است. انحراف رواناب از پیشانی آبکندها و کاهش رواناب توسط تقسیم سطح زهکشی به قطعات کوچک و همچنین افزایش پوشش گیاهی با ریشههای عمیق در اطراف آبکندها، میتواند در کاهش گسترش آبکندها تاثیر گذار باشند.

فرسایش آبکندی، گسترش آبکند، تولید رسوب، علامرودشت