حسن غفوری ورزنه
سید علی خدارحمی

دستگاه آسیاب یکی از تجهیزاتی است که در فراوری محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. آسیاب های ضربه ای یا چکشی بدلیل سادگی و سهولت کار برای خردکردن دانه غلات، خردکردن غذای طیور و ادویه جات کاربرد دارند. در این آسیاب ها، عمل خرد کردن توسط ضرباتی که از طریق تیغه ها به دانه ها وارد می گردد صورت می پذیرد. حرکت تیغه در دانه غلات پس از مدت زمان نسبتا کو تاهی منجر به سایش و فرسو د گی لبه ضربه زننده تیغه می شود. دفعات تعویض و جایگزین نمودن تیغه ها مستلزم صرف هزینه و زمان می باشد که به کاهش کارایی دستگاه و افزایش هزینه تمام شده محصول می انجامد. لذا در این تحقیق بررسی خواص مکانیکی فولادهای با آلیاژهای مختلف به عنوان جایگزین مناسب برای تیغه های آسیاب چکشی موجود مدنظر می باشد. برای این منظور اثر جنس تیغه در چهار سطح و اثر عملیات حرارتی در دو سیکل متفاوت برای هر فولاد، بر روی شاخص های سختی و مقاومت به سایش، بصورت تست آزمایشگاهی و آزمون عملی بررسی گردید. عملیات سختی سنجی با استفاده از دستگاه تست سختی و آزمون سایش به روش پین به روی دیسک در آزمایشگاه متالوگرافی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر مجلسی انجام شد. آزمون عملی تیغه ها با نصب تیغه ها بر روی روتور دستگاه آسیاب و اندازه گیری مقدار سایش آنها بر حسب تلفات جرم پس از آسیاب نمودن مقدار ۱۸۰۰ تن غله انجام شد. نتایج نشان داد که فولاد DIN X ۲۱۰Cr۱۲با نام تجاریSPK پس از انجام سیکل عملیات حرارتی کوئنچ در روغن، دارای سختی بیشتر و مقاومت سایشی بالاتری نسبت به سایر نمونه ها می باشد. بررسی شکل ظاهری تیغه ها در آزمون عملی نشان داد که تیغه فولادی DIN X ۲۱۰Cr۱۲ با سیکل عملیات حرارتی مختلف دارای کمترین فرسایش در لبه ضربه زننده تیغه می باشند و به عنوان جایگزین مناسب برای تیغه های فعلی توصیه می گردد.

غلات, عملیات حرارتی, فولاد, آسیاب, تیغه