تاثیر سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه در ارتقای بهرهوری کل عوامل در ایران با استفاده از مدل خودتوضیح با وقفه های گسترده

تحقیق حاضر، به بررسی تاثیر سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه در ارتقای بهره وری کل عوامل در ایران با استفاده از مدل (ARDL) طی دوره ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۷ میپردازد. قبل از برآورد مدل، آزمون ایستایی (مانایی) متغیرها صورت گرفت. نتایج آزمون ایستایی بر اساس آزمونهای دیکی- فولر تعمیم یافته و فیلیپس- پرون نشان داد، که شاخص بهره وری کل در سطح داده ها ایستا بود، ولی متغیرهای سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه در سطح تفاضل اول مانا بودند. بنابراین، از آنجا که متغیرهای این تحقیق I(۰) و I(۱) بودند، از روش (ARDL) برای بررسی روابط میان متغیرها استفاده شد. برآورد مدلها در کوتاه مدت و بلندمدت نشان میدهند که سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه (R&D) بر بهره وری کل عوامل دارای تاثیر مثبت و معناداری دارند. ضریب متغیر تصحیح خطا (ECM)، ۰/۵۶ بوده و از نظر آماری در سطح اطمینان ۹۹ درصد معنادار است و بیانگر سرعت تعدیل مدل میباشد و نشان میدهد تعدیل انحرافات از رابطه تعادلی بلندمدت حدود دو دوره است. ضمنا به منظور بررسی ثبات پارمترها و واریانس مدل، از آزمون مجموع تجمعی پسماندهای بازگشتی و آزمون مجموع مجذور تجمعی پسماندهای بازگشتی استفاده شده است. نتایج آزمونهای مذکور نشان میدهند در سطح احتمال ۹۵ درصد، فرضیه بی ثباتی پارامترها رد میشود. بنابراین، ثبات دائمی بلندمدت برای پارامترهای مدل دوره مورد بررسی قابل قبول است. به عبارت دیگر، هیچ شکست ساختاری در مدل مشاهده نمیشود.

Keywords:

بهره وری کل , سرمایه انسانی , تحقیق و توسعه , ایران , .ARDL