محمدرضا حمیدی - استادیارگروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شهیدچمران اهواز اهواز ایران

در زبان های گوناگون، واژگان خاصی برای اشاره به افراد دارای کاستی جسمانی وجود دارد. گاه چنین واژگانی دارای معنای نمادین (مجازی) نیز می شوند و غالبا برای اشاره به افراد دارای ویژگی های نامطلوب مورد استفاده قرار می گیرند. اگر چه در گفتگوهای مستقیم با افراد دارای کاستی جسمانی، نوعه مراقبتهای زبانی در این مورد رعایت می شود، اما کابرد نمادین واژگان یاد شده در رسانه ها و... موجب دامنه دار تر شدن چنین کاربردهاپی و رنجش بیشتر نامبردگان خواهد شد. نمونه های چنین کاربردهای نمادینی در قرآن کریم نیز وجود دارد و از آنجا که تردیدی در اخلاقی بودن زبان قرآن کریم نیست، لزوم تحلیل درست مسئله روشن می شود؛ به ویژه آنکه زبان قرآن کریم، نقش الگودهی به ادبیات جامعه ی مسلمانان را نیز دارد. در این نوشتار، بر مبنای نظریه «روح المعانی» کاربردهای واژگان مرتبط با کاستی جسمانی در قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته اند. بر مبنای نظریه یاد شده می توان گفت که این کاربردها در جهت روند «به گزینی» واژگانی بوده و باید در همین فضا مورد درک قرار گیرند.

آسیب جسمانی، نابینایی، اخلاق گفتگو، قرآن کریم؛ روح معانی