زحل متین پور - کارشناس ارشد زبانشناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکز
رامین یارمحمدی خامنه - دانشجوی دکترای زباشناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکز
بهرام مدرسی - استادیار زبان شناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکز
مریم ایرجی - استادیار زبان شناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکز

نظریه «کنش گفتاری» یکی از مباحث مهم تحلیل گفتمان در حوزه دانش زبان شناسی به شمار میرود که در آغاز توسط «آستین» مطرح شد و پس از او، «سرل» طبقه بندی پنجگانه ای را برای آن ارائه داد. پایه نظریه کنش گفتاری سرل بر این استوار است که نقش های فعل و به دنبال آن جمله را در فرآیند گفتمان می توان به پنج دسته کنش هایاظهاری، عاطفی، ترغیبی، تعهدی و اعلامی تقسیم بندی کرد. بررسی و تحلیل متن شناسی متون دینی از جمله قرآنکریم و نهج البلاغه، براساس این نظریه می تواند یکی از راه های درک و شناخت بهتر لایه های پنهان این کتب دینیباشد. صحیفه امام سجاد علیه السلام یکی از میراث های گرانسنگ اندیشه اسلامی است. مجموعه ای از دعاها که از حیثسند و مضمون بسیار معتبر است و بعد از قرآن تنها اثری است که به صورت کتاب از اواخر قرن اول و اوایل قرن دومهجری در دسترس بوده است. در حالی که نهج البلاغه در قرن چهارم به صورت کتاب درآمده است. در نگاه اول وجهعرفانی و اخلاقی آن بیش از سایر وجوه جلب توجه می کند. این صحیفه از ادعیه ای تشکیل شده که در واقع «قرآنصاعد» است و میکوشد که انسان را به نوعی با خداوند ارتباط دهد. به این منظور تعداد ۱۸ دعا از ۵۴ دعای صحیفه سجادیه به عنوان نمونه انتخاب شد و در ادامه پاره گفتارهای هردعا به طور جزئی تر مورد تحلیل قرار گرفت.

کارگفت های سرل، کنش اظهاری، کنش اعلامی، کنش عاطفی، صحیفه سجادیه