فهیمه اسدی - گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد دورود، دانشگاه آزاد اسلامی، دورود ، ایران

اندیشه های جدید مانند فردگرایی و اومانیسم در قرن نوزدهم در ایران رواج یافت. انقلاب مشروطه که می تواند انقلابی سیاسی قلمداد شود در پی تحقق خواست مردم برای برقراری حکومت قانون بود. حاکمیت ملی، آزادی و برابری از مفاهیمی هستند که مقارن اواخر سلطنت ناصرالدین شاه مطرح شدند و م ردم را علیه استبدادی بسیج کردند. مقاله حاضر در صدد بررسی تاثیر این موارد بر ساختار اشعار ایرج میرزا است. از راه ترکیبات وصفی که یکی از هزاران مصداق ساختار است، طبقه اجتماعی ایرج میرزا و نقش تعلق او به آن طبقه، در تاثیرپذیری از این مقولات بررسی شده است. تحقیق حاضر به استناد آمار نشان می دهد ۱۸% ترکیبات وصفی شاعر ناظر به زندگی مرفه و اشرافی اوست. در برابر ۷/۴% ترکیبات مبتنی بر فقر. پس او که خود از طبقه اشراف است، اعتقادی به برابری طبقات ندارد. آزادی در زبان اشعارش بیشترین نمود و تاثیر ساختاری را نهاده است. نسبت ترکیبات او در ستایش شاه و صدر به ترکیبات با محوریت مردم ۳ به ۱ است. وطن پرستی هم تنها ۰۷% ترکیبات اشعار او را شامل می شود، پس نمی تواند معتقد به حاکمیت ملی باشد. طبقه اجتماعی و جهان بینی او هم این مورد را تائید می کند.

طبقه اجتماعی، جهان بینی، آزادی، برابری، حاکمیت ملی