رضوان وطن خواه

یکی از اندیشه های تاثیرگذار بر مباحث نقد و نظریه های ادبی در سال های اخیر فلسف? وجودی(اگزیستانسیالیسم) بوده است. فیلسوفان بزرگی چون کی‎یرکگارد، یاسپرس، سارتر، هایدگر و کامو تفکرات خود را پیرو دغدغه‎های عمیق و همیشگی انسان به مثاب? مانیفیست اگزیستانسیالیسم اعلام کردند و تاثیر عمیق و قابل توجهی بر ادبیات گذاشتند. در ایران نیز این اندیشه –نه در قد و قامت بیرون از ایران- پایگاه یافت و خود را به طرق گوناگون، آگاهانه و ناآگاهانه در آثار نویسندگان نشان داد. تقریبا مصادف با اعلام موجودیت چنین اندیش? فلسفی و ادبی در جهان، ایران نیز شاهد اندیشه‎هایی از این دست، البته نه تقلید صرف بوده است. صادق هدایت ازجمله افرادی است که به سبب تفکر و تدبر عمیق، این‎گونه مسائل در آثارش یافت می‎شود. روش این پژوهش کتابخانه ای، اسنادی و مطابق با نظر اروین یالوم است. این مقاله داستان کوتاه «زنده به گور» هدایت را با توجه به مبانی اندیش? اگزیستانسیالیسم و دلواپسی‎های غائی انسان به ویژه انسان مدرن امروزین تحلیل و بررسی کرده و به این نتیجه رسیده که عناصر اصلی جریان فکری مذکور را می‎توان در قالب رفتار و گفتمان های شخصیت اصلی داستان پیدا کرد.

هدایت, خودکشی, مرگ, اگزیستانیسالیسم, دلواپسی های غائی, یالوم