اکرم السادات میرلوحی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
محمود خلیلی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

لکوگرانیت آدربا، بخشی از همتافت دگرگونی گلپایگان (پهنه سنندج-سیرجان)، میزبان گرهک های تورمالین عدسی شکل است. این توده میزبان گرهک های کوچک (نوع ۱) با بزرگی ۲ در ۴ سانتیمتر و گرهک های بزرگ (نوع ۲) با بزرگی نزدیک به ۷ در ۱۴ سانتیمتر است. هسته گرهک های نوع ۱ از تورمالین های کوچک با چندرنگی سبز-آبی، کوارتز، پتاسیم فلدسپار (میکروکلین) و آپاتیت سازمان یافته است؛ اما هسته گرهک های نوع ۲، از درشت بلورهای تورمالین با چندرنگی آشکار، به همراه کوارتز ساخته شده است. بر پایه بررسی زمین شیمی عناصر اصلی و نادر، این تورمالین ها در محدوده آلکالن (قلیایی)، از نوع شورل (گرهک های نوع ۱) و قلمرو شورل-دراویت (گرهک های نوع ۲) رده بندی می شوند. میانگین مقادیر REE در این تورمالین ها دارای شیب منفی بوده و نشان دهنده آنومالی منفی (گرهک نوع ۱) و مثبت (گرهک نوع ۲) عنصر Eu است. به احتمال بالا، گرهک های نوع ۱ در پی دو ساز و کار نبود آمیختگی در مذاب های تکامل یافته و سپس شکسته شدن بیوتیت در مراحل پایانی تبلور تورمالین ، تا مصرف کامل B (سیستم بسته) پدید آمده اند. برای گرهک های نوع ۲، شکسته شدن بیوتیت در تعادل با سیال خارجی (سیستم باز) پیشنهاد می شود.

گرهک های تورمالین, REE, گلپایگان, سنندج–سیرجان