ندا توکلی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
الهه نم نبات - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
موسی کلیمی نقره ئیان - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
محمدعلی مکی زاده - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

سنگ های آتشفشانی بررسی شده در ۳۹ کیلومتری شهرستان نایین و در کمربند آتشفشانی-ماگمایی ارومیه-دختر قرار دارد. سنگ های آتشفشانی و آذرآواری منطقه تحت تاثیر نفوذ سیالات دگرسان کننده دچار دگرسانی گرمابی شده اند. بر اساس بررسی های صحرایی و مشاهدات میکروسکوپی سنگ های آتشفشانی و آذرآواری غالب منطقه شامل: آندزیت بازالت، آندزیت، داسیت، ریولیت، توف و ایگنمبریت در ارتباط با فعالیت های ولکانیکی ائوسن است. بر پایه بررسی های کانی شناسی و ژئوشیمیایی، سنگ های منطقه تحت تاثیر دگرسانی پروپلیتیک، فیلیک، آرژیلیک و سیلیسی قرار گرفته اند، به گونه ای که پردازش تصاویر ماهواره ای حضور این دگرسانی ها را تایید می نماید. دگرسانی آرژیلیک گستردگی بیشتری در منطقه دارد. الگوی رفتار عناصر نادر خاکی در پهنه های مختلف دگرسانی متفاوت است. آنومالی منفی ایروپیوم (Eu) در الگوی پهنه دگرسانی رسی (آرژیلیک) بر حضور کانی های رسی دلالت دارد. حداکثر تهی شدگی REE ها در نمونه های با دگرسانی سیلیسیک دیده می شود که نشانه تجزیه کامل کانی های اولیه سنگ میزبان، کاهش شدید pH و افزایش نسبت سیال به سنگ است. محاسبات تغییر جرمی نشان می دهد که در جریان دگرسانی، برخی عناصر دچار غنی شدگی و برخی دیگر دچار تهی شدگی شده اند. نمونه های پهنه و پروپلیتیک به ترتیب بیشترین و کمترین تغییرات جرم را نشان می دهد.

عناصر نادر خاکی, کمربند آتشفشانی-ماگمایی ارومیه دختر, تغییر جرم, آرژیلیک, دگرسانی, کمربند آتشفشانی, ماگمایی ارومیه دختر