زهرا حسین آبادی - دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران
مرضیه محمدپور - کارشناسی ارشد پژوهش هنر،دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران

  نقاشی قهوه­ خانه ­ای سبکی از نقاشی است که توسط نقاشان مکتب ندیده در دوران قاجار بنا بر شرایط اجتماعی و سیاسی زمان خود شروع به بالیدن کرد و بارزترین نمودهایش را می­توان در دوران مشروطیت به نظاره نشست. نقطه­ی اوج این آثار در دوره­ی قاجار بوده و بیشترین مخاطب آن انسان­هایی از میان مردم کوچه و بازار بوده اند؛ فرض بر این است که نقاشی های قهوه خانه ای با موضوعات مذهبی خصوصا واقعه کربلا، تاثیرات عمیقی روی باورها و اعتقادات مذهبی عامه مردم داشته است. در این بررسی، پس از تعریف کوتاهی درباره نقاشی قهوه­خانه­ای، تاثیراتی که نقالان و نقاشان آن زمان بر روی مردم می­نهادند مورد مداقه قرارگرفته که برای این منظور به تحلیل چند اثر از نقاشان برجسته­ی این مکتب که پرده­هایی با موضوعاتی مذهبی را خلق کرده­اند پرداخته شده است. سوال تحقیق این است که این نقاشی ها چه تاثیری بر روی اعتقادات عامه مردم نهاده است؟ هدف تحقیق بررسی تاثیرات نقاشی قهوه خانه ای و نقل آن ها بر باورها و ارزش های آن ها است. نتایج حاکی از ن است که این نقش­ها ذهنی بوده و ریشه در سنت و هویت اسلامی- شیعی ایران داشته است که سبب درک و ارتباط عمیق­تر و بیشتر عامه­ی مردم با روایت­های مذکور و پیروی از سیره­ی اهل بیت علیهم السلام می­گردید و حس میهن­دوستی و دفاع از ارزش­ها و اعتقادات را در آنان تقویت می­نمود. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه­ ای است.  

نقاشی قهوه خانه ای, دوران قاجار, مفاهیم مذهبی, نقل و نقش