شیرین فتاحی - ۱ گروه زمین شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، کد پستی ۵۱۶۶۶
احمد جهانگیری - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، کد پستی ۵۱۶۶۶
فرهاد ملک قاسمی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، کد پستی ۵۱۶۶۶
سیدحسن طباطبایی - دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، کدپستی۳۱۱۱ ۸۴۱۵۶۸

چکیده ذخیره ی آرسنیک قزل بلاغ در هشترود ، فاصله ی ۱۲۰ کیلومتری جنوب خاور تبریز، قرار دارد. در محدوده ی مورد مطالعه، تاثیر گنبد های داسیتی سهند بر روی آهک های ماسه ای و ماسه سنگ های سازند قم به سن الیگومیوسن و واحدهای پیروکلاستیک به سن میوسن، منجر به تشکیل انواع دگرسانی های سیلیسی، فیلیک، آرژیلیک حدواسط، آرژیلیک پیشرفته و دولومیتی شدن به همراه کانی سازی آرسنیک شده است. به نظر می رسد کانی سازی آرسنیک در دو مرحله اصلی رخ داده است: ۱) کانی سازی پیریت± کالکوپیریت ± آرسنوپیریت که منطبق با هاله ی دگرسانی فیلیک بوده است. می توان گفت که سیال مسئول کانه زایی در این مرحله دارای حرارت بالاتر (حدود ۲۵۰ درجه ی سانتیگراد) و fS۲ بین ۱۵- ۱۰ تا ۲۰- ۱۰ بوده است و ۲) پیریت± آرسنیک خالص ± رآلگار± اورپیمنت± گالن ± استیب نیت که منطبق با هاله ی دگرسانی رسی حدواسط و پیشرفته می باشند. سیال گرمابی در این مرحله دارای حرارت پایین تر (تقریبا بین ۱۸۰ تا ۲۱۰ درجه ی سانتیگراد) و ۸/۷- ۱۰ تا ۱۳- ۱۰ fS۲= بوده است. این مجموعه توسط هماتیت، دیاسپور، کائولینیت، آلونیت و آرسنولیت همراهی می شود. همچنین میانگین عیار آرسنیک در زون فیلیک ۶۵۵ ppm و در انواع زون های آرژیلیک ۱۱۹۳۰ ppm می باشد. محاسبات تغییرات جرم نمایانگر غنی شدگی بسیاری از عناصر فلزی همچون As، Sb، Hg، Ag و Au در محدوده مطالعاتی بوده است. با توجه به مطالعات ژئوشیمیایی، می توان گفت عناصر As، Hg و Sb می توانند به عنوان ردیاب کانی سازی احتمالی مس پورفیری و طلا در محدوده مطالعاتی در نظر گرفته شوند.

واژه های کلیدی: آرسنیک, کانی سازی, محاسبات تغییرات جرم, هشترود, جنوب خاور تبریز