پژوهش های لرزه شناسی باستانی بر روی سامانه گسل خزر، با تکیه بر روش پارینه لرزه شناسی (سایت پیش از تاریخ گوهرتپه، بهشهر- مازندران)

به عقیده باستان­شناسان انسان هایی که در غارهای باستانی مازندران همچون غار کمیشان، غار هوتو و غار کمربند زندگی می کردند، پس از خروج از غار به مرور وارد دوره روستانشینی شده و سپس در نهایت در عصر مفرغ و آهن باعث شکل­گیری و پیدایش گوهرتپه شدند. مطالعات باستان­شناسی اشاره به قدمت ۱۴ هزار ساله این منطقه دارد و یافته­هایی از آغاز دوره فراپارینه‎سنگی  تا عصر آهن را آشکار می­سازد. در این پژوهش بررسی­های لرزه­شناسی باستانی با تکیه بر دانش پارینه­لرزه­شناسی بر روی سامانه گسلی خزر در سایت پیش از تاریخ گوهرتپه در ناحیه بهشهر استان مازندران انجام گرفته است. بررسی­های پارینه­لرزه­شناسی به روش میدانی در ترانشه باستان­شناسی سایت گوهرتپه انجام شده و داده­های ژئوفیزیکی (GPR و ژئوالکتریک) از محدوده در مقیاس مناسب مورد بررسی قرار گرفته است. بر پایه انجام پژوهش­های پارینه­لرزه­شناسی ۵ رویداد زمین­لرزه­ای در بازه زمانی ۳۵۰۰ تا ۵۰۰۰ سال گذشته، با بزرگای ۲/۶ تا ۰/۷ در مقیاس بزرگای گشتاوری (Mw) شناسایی شده است. همچنین بیشینه جابه جایی قائم شناسایی شده در مشاهدات پارینه­لرزه­شناسی توسط برداشت­های ژئوفیزیکی و داده­های GPR نیز تایید شده است. همچنین دوره بازگشت میانگین رخداد­های زمین­لرزه­ای در حدود ۳۷۵ سال برآورد شده است. بر اساس بررسی­های لرزه­شناسی باستانی انجام گرفته در منطقه، مشخص شده است که وقوع رخدادهای زمین­لرزه­ای در منطقه سبب از بین رفتن و یا کوچ و مهاجرت مردمان پیش از تاریخ گوهرتپه در محدوده زمانی چند صد سال شده است.

Keywords:

دوران مفرغ , عصر آهن II , لرزه شناسی باستانی , پارینه لرزه شناسی