محمدصادق کوشکی - استادیار گروه مطالعات منطقه ای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران
سیدمرتضی عریضی میبدی - دانشجوی دکترای مطالعات منطقه ای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه

رژیم بعثی عراق در ۳۱ شهریورماه سال ۱۳۵۹ شمسی (۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ میلادی) بنابه دلایل متعدد ژئوپولیتیک و ایدئولوژیک هشت سال جنگ ناعادلانه را علیه ایران آغاز کرد. در این جنگ، بازیگران منطقه­ای و فرامنطقه­ای بنابر مقتضیات و شرایط ایجاد شده نسبت به این رویداد واکنش نشان دادند که در این بین، نقش پادشاهی اردن به دلایل عینی و ذهنی در حمایت از رژیم بعثی صدام بیشتر مشهود بوده است. به گونه ای که در جنگ، اقدامات متعددی در راستای حمایت­های سیاسی، اطلاعاتی، نظامی و اقتصادی در سطوح منطقه­ای و بین­الملل از صدام حسین کرد و به باور بسیاری از تحلیلگران سیاسی، پادشاهی اردن به عنوان برجسته­ترین حامی صدام حسین در جهان عرب شناخته شده است. هدف از این پژوهش، شناخت رفتار پادشاهی اردن درقبال تجاوز رژیم بعثی عراق به ایران، چرایی اتخاذ سیاست­ها و اقدامات حیاتی نظامی اطلاعاتی از جانب این نظام و بررسی رفتار اردن در جنگ و نقش ملک حسین (پادشاه اردن) در حمایت از رژیم بعثی عراق است. بر این اساس، پرسش اصلی این پژوهش آن است که سیاست و اقدامات نظامی و اطلاعاتی دولت اردن درقبال جنگ رژیم بعثی عراق علیه ایران چه بوده است. به دنبال آن، نویسندگان بررسی فرضیه ای را مبنی بر اینکه اردن با اتخاذ اقدامات نظامی سیاسی و اطلاعاتی به حمایت از رژیم بعثی عراق در جنگ هشت ساله علیه ایران پرداخته، مد نظر دارند. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی موردبررسی قرار گرفته و روش گردآوری داده­های مرتبط با پژوهش به صورت اسنادی است. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که اردن با اتخاذ حیاتی­ترین اقدامات نظامی اطلاعاتی، موثرترین نقش را در حفظ رژیم بعثی عراق و توسعه آن در جنگ تحمیلی علیه ایران داشته است.

دولت اردن, رژیم بعثی عراق, جنگ تحمیلی علیه ایران, سازوکار اقدامات