سعید جهانگیری - دکتری علوم سیاسی مسائل ایران، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
ناصر گروسی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور ، استان البرز، ایران
مریم خالقی نژاد - دانشجوی دکتری تخصصی علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان

 این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی و کتابخانه ای به دنبال بررسی روند تغییر و تحولات موقعیت ژئوپلیتیک ایران در دوره های قبل و بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی است تا بتواند چگونگی و علل این روند را مورد واکاوی و بررسی ژرفتر قرار دهد. استدلال مقاله ، این است که روند تحولات ژئوپلیتیک ایران بسیار سریع و در دهه های اخیر بیشتر تحت تاثیر روند تغییر و تحولات درونی جامعه ایران و توان قدرت زایی درونی و انقلابی بوده و عوامل خارجی و بین المللی نقش ثانویه را در این روند داشته است. باید توجه کرد که گسترش فعالیتهای نظامی، براساس نیازهای درونی و بیرونی و کمبود تاریخی امنیت شکل گرفت که ممکن است این واقعگرایی را تکامل بخشد و در جهت ساخت نظام امنیتی پایدار و برون رفت از چالشهای پیش رو در این قرن بسیار اثربخش باشد. واقعگرایی ایرانی در سیر تکوینی خود از ابتدا تاکنون از واقعیت های عینی داخلی، جغرافیای سیاسی و چالشهای ژئوپلیتیک منطقه ای و بین المللی تاثیر پذیرفته است. هم­چنین در جهت تعقیب منافع ملی گام برداشته، در عرصه بین المللی با چنین رویکردی تداوم یافته و تا حدود زیادی موفق عمل کرده است.

موقعیت ژئوپلیتیک, تحول ژئوپلیتیک, انقلاب اسلامی, جغرافیای جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران