سکینه عالیخانی - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
سعید حبیبا - استاد تمام دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران (نویسنده مسئول).
حسن عالی پور - استادیار حقوق جزا و جرم شناسی پردیس فارابی دانشگاه تهران
محمدرضا الهی منش - استادیار حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.

آفریده های فکری مد یا عنصر حیاتی صنعت مد از ارزش اقتصادی هنگفتی برخوردارند. چون رویکرد اصلی حمایت کیفری ارزش گرایی است، تلقی مد به عنوان ارزش موضوع حمایت کیفری در نظام کیفری ایران با چالش هایی در زمینه جرم انگاری و تعیین ضمانت اجرا روبه روست که این پرسش را طرح کرده: موازین جرم انگاری، مبانی، معیارها و مصادیق و تناسب ضمانت اجراها چقدر مورد توجه قانون گذار بوده است؟ این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با بررسی منابع کتابخانه ای، و در بخش تطبیقی با استفاده از منابع اینترنتی معتبر در قالب کتب، مقالات و متون قانونی حقوق مالکیت فکری مرتبط با حمایت از آثار فکری هنری مد به ارزیابی میزان رعایت موازین جرم انگاری، مبانی و معیارها و مصادیق در نظام های حقوقی ایران، فرانسه و امریکا پرداخته است. مطالعه حمایت های حقوق مالکیت فکری متناظر با آفریده های فکری یا طرح های مد در نظام حقوقی ایران، فرانسه و امریکا نشان می دهد اگرچه، برای مد، نظام حمایتی کلی زیر عنوان هایی که مستقیما درباره مد نیستند وجود دارد، اما تصریح جایگاه این آثار در قانون، جرم انگاری رفتارهای ضرری اصلی، بازتولید و صور پخش مغفول مانده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد حمایت کیفری از آثار فکری هنری مد در نظام های فرانسه و بعضا آمریکا بر موازین جرم انگاری مبتنی بوده و در تعیین ضمانت اجراها به ماهیت نوآورانه، هنری و اقتصادی آفریده های فکری مد توجه شده؛ اما، در ایران، نابسندگی رعایت موازین جرم انگاری رفتارهای نقض حق و عدم تناسب و نابسندگی ضمانت اجراهای موجود از چالش های عمده حمایت کیفری به شمار می آیند.

آفریده های فکری مد, مالکیت فکری, بازتولید, ضمانت اجرا, جرم انگاری