ریحانه شاهانی - دانش آموخته مقطع کارشناسی رشته شهرسازی، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان
علی اکبر سالاری پور - استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه گیلان

یکی از مولفه های اصلی در طراحی فضاهای شهری، نشاط و سرزندگی است. چرا که نبود سرزندگی در فضا به افزایش رفتارهای ناهنجار کمک می نماید. دستیابی به چنین خصیصه هایی مستلزم ارتقای کیفی و کمی فضاست که با استفاده از راهکارهای طراحی چون نورپردازی صحیح در طول شبانه روز می توان آنها را ارتقاء داد. در شهرهای معاصر توجه صرف به جنبهی کمی طراحی فضا و نگاه تک بعدی به آن، سبب کاهش کیفیت بیشتر فضاهای عمومی شده است، به طوری که برخی از فضاهای شهری از نبود سرزندگی و پویایی لازم رنج می برند. در شهر رشت نیز فضاهایی وجود دارند که اگرچه در روز و با وجود نور طبیعی سرزندگی زیادی داشته و همواره عده ی زیادی از مردم را به خود جذب می کنند اما در شب از سرزندگی کافی برخوردار نیستند، از این رو در میدان شهرداری با وجود بناهای تاریخی از جمله ساختمان شهرداری و قرارگیری پیاده راه اعلم الهدی در امتداد آن به وسیله نورپردازی مناسب می توان سرزندگی و پویایی قابل توجهی ایجاد کرد. این مقاله با هدف پاسخگویی به اینکه چگونه می توان از طریق نورپردازی و روشنایی مناسب به سرزندگی محیط شهری دست یافت، به کمک روش تحلیل محتوای کیفی متون تخصصی، به استخراج محورها و موضوعات مشترک طراحی شهری و نورپردازی در جهت نیل به سرزندگی محیط می پردازد. عواملی چون خوانایی، امنیت اجتماعی، تعاملات اجتماعی و حس تعلق به مکان درمحیط شهری از مهم ترین وجوه تاثیرگذار بر سرزندگی شهری می باشند. در نتیجه در صدد راهکارهایی در جهت ارتقاء این فاکتورها و متعاقبا ایجاد سرزندگی در محیط شهری بر می آییم. تحقیق حاضر ماهیتا کیفی بوده و در آن از شیوه تحلیل محتوی برای تحلیل مطالعات قبلی استفاده می شود. همچنین مطالعه موردی بافت تاریخی مرکزی شهر رشت از طریق برداشت های میدانی انجام شده و پیشنهادات لازم برای این محدوده ارائه می گردد.

پویایی, سرزندگی, فضای شهری, کیفیت بصری, نورپردازی