راضیه لبیب زاده - استادیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران،
مصطفی کرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران،

یکی از معضلات کنونی شهرهای بزرگ، قرارگیری ادارات و مجامع حکومتی مهم در مراکز ترافیک شهری است، این مسئله، موجب مشکلات عدیده ای برای شهروندان شده است، این امر می تواند منجر به تضییع حقوق شهروندان گردد، بنابراین ارائه راهکارهایی برای مکان یابی این فضاها ضروری به نظر می رسد. با توجه به این موضوع، هدف این مقاله ارائه راهبردهای نظری و کاربردی برای مکان یابی مجامع، ادارات و ساختمان های حکومتی در راستای ایفای حقوق شهروندان است. برای دستیابی به این هدف در مرحله اول با استفاده از روش تحلیل محتوا، مبانی حقوق شهروندی ارائه شده و راهکاری عملی تامین آن مشخص می شود، سپس با استفاده از روش استدلال منطقی پیشنهاداتی در راستای مکان یابی ساختمان های مذکور ارائه خواهد شد. براساس یافته های پژوهش مشخص شد که حقوق شهروندی از جمله مفاهیم مهمی است که براساس وابستگی افراد به جامعه تعریف می گردد و منعبث از نگرش دستگاه حاکم است، همچنین مشخص شد که حق خلق فضاهای شهری، حق محیط زیست سالم و حق آمد و شد آسان از جمله راهکارهای تامین حقوق شهروندان است، بنابراین می توان گفت که مکان یابی مجامع اداری-حکومتی باید در محلی در نظر گرفته شود که محدودیت های ترافیکی مخل حق آمد و شد آسان نباشد، همچنین در راستای همین حق باید به مبادی حمل و نقل عمومی نزدیک باشد، علاوه بر این توجه به اصول معماری پایدار از جمله راهکارهای عملی برای احقاق حق محیط زیست سالم است، همچنین ضروریست که قبل از احداث این گونه ابنیه مشارکت شهروندان در مکان یابی آن ها به طریقی انجام گیرد.

ابنیه اداری-حکومتی، حقوق شهروندی، مکان یابی، حق آمد و شد آسان، حق محیط زیست سالم.