امیرهوشنگ احسانی - دانشیار دانشکده محیط زیست، پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران
زهرا حسین آبادی - کارشناس ارشد مهندسی طراحی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران

تغییر کاربری اراضی در حاشیه شهرهای صنعتی، باعث از بین رفتن اراضی کشاورزی، مناظر طبیعی و همچنین مشکلات زیست محیطی گردیده است. مطالعه، ترمیم و بهسازی محیطی این اثرات بر مبنای اصول علمی و روشهای طراحی محیطی امری ضروری است. با توجه به رشد و توسعه فعلی شهر اراک به سمت ناحیه صنعتی شرق آن، توجه به محیط و منظر این قسمت به دلیل ارزش خاک مرغوب، وجود اراضی کشاورزی، باغات و روستاها، دارای اهمیت است. در این پژوهش محیط و منظر حاشیه شرقی شهر اراک مورد مطالعه قرار گرفت. در این راستا از شاخص اکولوژیک مبتنی بر سنجش از دور و داده های ماهواره ای (RSEI)، که دربرگیرنده چهار زیر شاخص نواحی ساخته شده، پوشش گیاهی، دمای سطح زمین و رطوبت است و همچنین آنالیز مولفه اصلی در ارزیابی وضعیت اکولوژیک حاشیه شرقی شهر اراک استفاده شد. ضعیف ترین کیفیت اکولوژیک مربوط به نواحی صنعتی و بخشی از اراضی بایر و بهترین کیفیت مربوط به اراضی کشاورزی فعال روستایی بود. سپس نتایج حاصل در چارچوب فشار-وضعیت-پاسخ (PSR)، تحلیل و بخشی از اراضی قنات ناصری با توجه به فضاهای کشاورزی و باغات باقی مانده در لبه شهر به منظور حفظ و گسترش ارزش های اکولوژیک موجود انتخاب و بازطراحی شد.

منظر پیراشهری، شاخص اکولوژیک ، داده های ماهواره ای، باز طراحی