معصومه ذاکری زاده - دانشجو ارشد رشته معماری دانشگاه علامه طبرسی قائم شهر

امروزه برای جبران صدمات انقلاب صنعتی بر طبیعت ، بشر ناگزیر به اقداماتی شده است که بر اصول توسعه پایدار مبتنی باشد. این در حالی است که در سرزمین ما همانند بسیاری از نقاط دارای تمدن کهن اندیشه های مبتنی بر تعامل اندیشمندانه با طبیعت تا پیش از ظهر و بروز مظاهر مدرنیسم وجود داشته است . ساخت بناهای متناسب با اقلیم و بدون نیاز به استفاده از انرژی های فسیلی برای سرمایش و گرمایش با دستاورد حفظ محیط زیست از جلوه های همین تعامل محسوب می گردد . مقابله با وضعیت آب و هوایی حاد خوزستان مهم ترین دغدغه معماران و دست اندر کاران ساختمان سازی از گذشته تا حال این دیار بوده است . بررسی و تحلیل یکی از روش های سنتی مقابله با این معضل اقلیمی را می توان مسئله اصلی شکل گیری این مقاله دانست . شوادون ها (shavadoon) از زمان باستان یک مامن مناسب برای فرار از تنگنای شدید اقلیمی بوده که تا زمان معاصر استفاده از آن در دزفول رایج بوده است به طوریکه در هر خانه یک شوادون حفر شده است . این نوشتار در ابتدا با بیان و معرفی بخش های مختلف شوادون ها نظیر صحن ؛ کت ؛ دریزه ؛ تال و پله پهن خصوصیات ویژه هر یک را تبیین می کند . سپس با تجزیه و تحلیل عملکردهای متعدد آن ، عواملی را که موجب خنکی آن شده مورد بررسی قرار می دهد و در نهایت نکاتی را که طراحان و دست اندر کاران می توانند از شوادون و خصوصیات اقلیمی آن اقتباس نمایند پیشنهاد می گردد .

اقلیم ، شوادون ، کت ، زمین ، پایداری ، دزفول