حسنا فرجی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه رازی
الهام بختیاری منش - استادیار گروه معماری، دانشگاه رازی
مجید رستمی قلعه لانی - مربی گروه معماری، دانشگاه رازی

پژوهش حاضر بر آن است که مولفه های کالبدی موثر بر تحقق کارکردهای پنجره و ارتقاء کیفیت آن را بررسی نماید. بدیهی است این عوامل از طریق اثرگذاری بر کیفیت پنجره بر کیفیت فضای داخلی مجاور با آن نیز موثرند. از آنجا که غالبا در پژوهش های مرتبط با پنجره به بخش کوچکی از این عوامل توجه می شود، هدف این پژوهش توجه به مجموع این عوامل و دیدن آنها در کنار هم است تا از این طریق راهکارهایی برای طراحی پنجره مطلوب آشکار شود. راهبرد پژوهش، توصیفی- تحلیلی است؛ از طریق رجوع به منابع مکتوب سعی می گردد ابتدا کارکردهای اصلی پنجره احصا شده و پس از آن مولفه های گوناگونی که در مقیاس های متفاوت طراحی بر تحقق این کارکردها اثرگذارند شناسایی شود. نتایج نشان می دهد کارکردهای اصلی پنجره عبارتند از کمک به تامین امنیت ساکنین، کمک به تامین آسایش ساکنین و کمک به لذت بردن ساکنین از بودن در فضای داخلی. عوامل کالبدی موثر بر تحقق این کارکردها در سه مقیاس کلان، میانی و خرد در طراحی باید مورد توجه قرار گیرد. به این معنا کیفیت بخشی به پنجره در دو مقیاس پیش از طراحی خود پنجره تاثیرگذاری خود را آغاز می کنند. در مقیاس کلان، موقعیت کلی و فرم ساختمان، در مقیاس میانی، عمق فضای داخلی، سطوح فضای داخلی و موقعیت قرارگیری پنجره در اتاق و نهایتا در مقیاس خرد، هندسه، اندازه و اجزاء تشکیل دهنده پنجره از جمله این عوامل هستند.

پنجره، کیفیت، فضای داخلی، طراحی