عادل صارمی - کارشناس ارشد طراحی شهری- دانشگاه علم و صنعت ایران
مهران علی الحسابی - دانشیار دانشگاه علم و صنعت ایران

شهرها از عناصر و اجزای مختلفی تشکیل شدهاند که همواره نیازمند انسجام و هماهنگی هستند تا بتوانند مکان بهتری برای سکونت فراهم کنند. با گذر زمان و توسعه کالبدی شهرها همواره تغییراتی در بافت و ساختار شهرها مشاهده میشود که ممکن است باعث از بین رفتن بخش- های قبلی و یا ایجاد قسمتهای جدیدی شود که با مجموعه موجود هماهنگی الزم را نداشته و باعث جدایی قسمتی از کل شود. هنگامی که قسمتی از شهر یا محله بر اثر عوامل مختلف انسجام خود را با کل موجود از دست میدهد، امکان این وجود دارد که آن قسمت بخصوص در شرایط فشار آنی و بحرانی باعث تشدید مشکلات وارده شود. این تشدید مشکلات امکان مختل شدن کامل سیستم شهری را فراهم میکند، به طوری که امکان بازگشت به حالت عادی از بین رود. توجه به این مسئله میتواند به شهرها کمک کند تا در شرایط بحرانی راحتتر به حیات خود ادامه دهند و ساکنین را در برابر مشکلات و اتفاقات محافظت کنند و به روال عادی زندگی برگردانند. برای آنکه بتوان این تغییر و تحولها را به شکل منسجم و پیوسته با بافت موجود سازماندهی کرد، ابتدا باید اصول آن را شناسایی نمود. بنابراین میتوان انسجام و تاب آوری را دو کیفیت ضروری برای شهرها دانست که هماهنگی و همراهی آنها باهم میتواند شرایط بهتری برای سکونت فراهم کند و شهر با بهره گیری از ورشها و اصول دستیابی به این کیفیتها، از شرایط مطلوبتری برخوردار شده و شهروندان در محیطی متناسب به زیست شهری خود تداوم می بخشند. برای یافتن و شناخت اصول متناسب با مسئله یاد شده، ابتدا اصول و کیفیتهای انسجام بخشی و تاب آوری بررسی شده است سپس با توجه به هدف تحقیق، بین کیفیتهای تاب آوری و انسجام بخشی اشتراک گرفته شده است و آنها به عنوان کیفیت هایی ارائه میشوند که امکان ایجاد بافت شهری منسجم و تاب آور را دارند. در این پژوهش اصول و معیارهای انسجام بخشی و تاب آوری شهری و روشهای رسیدن به آنها مورد بررسی قرار گرفته و این نتیجه حاصل شده که تابآوری و انسجامبخشی در اصولی مهم و تاثیر گذار اشتراک دارند و حتی اتصال و انسجام را میتوان بخشی از تاب آوری دانست. به بیان دیگر انسجامبخشی یکی از اصول رسیدن به تاب آوری است.

انسجام بخشی، تاب آوری، طراحی شهری، مدیریت بحران