سپیده محمدمرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی صنایع ، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران
عماد روغنیان - عضو هیئت علمی، دانشیار دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران

با توجه به اهمیت تصمیم گیری های مدیریتی در شرایط بحرانی شیوع اپیدمی، در این مقاله به بررسی مدل های مکانیابی و تخصیص تسهیلات بهداشتی و درمانی در این شرایط پرداخته شده و رویکرد جدیدی برای بهینه سازی تخصیص تسهیلات ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی در این شرایط ارائه شده است. تسهیلات بهداشتی و درمانی در تمام ادوار مهمترین عامل حفظ و ارتقاء سلامت در هر جامعه ای به شمار می روند؛ این تسهیلات همچنین در زمان شیوع اپیدمی، نقش اساسی و محوری در کنترل و مدیریت اپیدمی دارند. مدیریت و کنترل چالش های موجود در این تسهیلات از جمله کمبود ظرفیت تسهیلات بهداشتی و درمانی و عدم پوشش مناسب جمعیت توسط تسهیلات تخصیص یافته به بیماران، از دغدغه های اصلی مدیران و تصمیم گیران در سطح کلان کشوری می باشد. برای مقابله با این مشکلات باید با بررسی و شناسایی امکانات و ظرفیت های هر تسهیل، برای ارائه خدمات در سطح مطلوب و بهینه برنامه ریزی دقیق و کاربردی ارائه شود. در این مقاله ابتدا به معرفی نمای کلی از یک شبکه بهداشتی و درمانی سلسله مراتبی در شرایط بحرانی شیوع اپیدمی پرداخته شده و سپس به تشریح و توصیف مدل ریاضی مکان یابی و تخصیص جدیدی در این شبکه پرداخته پیشنهاد شده است. در این مدل علاوه بر تعداد تسهیلات تخصیص یافته برای ارائه خدمات در شرایط بحران، ظرفیت مازاد در این تسهیلات نیز در نظر گرفته شده است. مدل ارائه شده در شبکه بهداشت و درمان قم در بحران اپیدمی کرونا مورد بررسی قرار گرفته. نتایج حاصله با توجه به اینکه دو جنبه تعداد تسهیلات (و در نتیجه آن هزینه شبکه) و ظرفیت مازاد غیرقابل استفاده را مورد توجه قرار داده نسبت به سایر مدل های مکان یابی و تخصیص تک تابع هدفی که فقط یکی از یک جنبه بهینه سازی می شوند مزیت و برتری دارد.

تصمیم گیری مدیریتی، بحران شیوع اپیدمی، مکان یابی و تخصیص، تسهیلات سلسله مراتبی، مراکز بهداشت و درمانی