پیمان یزدانی راد - شرکت مهندسین مشاور چهار گوشه آسمان شهر

فقر یکی از مهم ترین مباحث در علوم اجتماعی، مطالعات توسعه و پژوهش های شهری است. درک فقر شهری با کمبود منابع مادی آغاز شده و به پدیده ای چندبعدی و پیچیده گسترانده شده است. به طور عادی، فقر به عنوان نبود موارد موردنیاز برای رفاه مادی به خصوص غذا، سرپناه، پوشاک، آب پاکیزه، و سایر دارایی ها تعریف شده است و مساله فقر شهری یکی از مشکلات اصلی در بافتهای فرسوده است که در ابعاد مختلفی چون عدم امنیت در مالکیت، فقر درآمدی ساکنان، آسیب پذیری معیشت شهروندان، عدم امنیت فردی، فقر سلامت فرد و محیط، فقر آموزشی، فقر حقوقی و محرومیت اجتماعی ظهور یافته است. بافت تاریخی شهر تهران نیز از این قاعده مستثنی نیست و به دلیل عدم توجه مدیران شهری به زوال بافت اضافه گردیده و ساکنان اصلی بافت تاریخی را تخلیه و اکولوژی اجتماعی صورت گرفته که ساکنان اصلی بافت های تاریخی جای خود را به فقیران و تهیدستان شهری داده اند. بر همین اساس در این تحقیق هدف سنجش وضعیت فقر شهری در ۲۲ محله واقع در بافت تاریخی شهر تهران است. این پژوهش از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش تحقیق مورد استفاده از نوع توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری مورد مطالعه محلات ۲۲ گانه واقع در بافت تاریخی شهر تهران هستند. گردآوری اطلاعات از بلوک های آماری سرشماری نفوس و مسکن ۱۳۹۵ بوده است و شاخص سازی روی این بلوک ها انجام شده است سپس با استفاده از دستور Spatial Join داده های بلوک ها به مقیاس محلات انتقال داده شده است. در این تحقیق ۵۴ شاخص در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی استخراج گردیده است که در جدول شماره ۲ عنوان شاخص ها و نوع اثر آنها ذکر شده است. جهت تجزیه و تحلیل شاخص ها از مدل topsis استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که محلات شهید هرندی، کوثر و سنگلج خیلی مرفه؛ محلات امام زاده یحیی، آگاهی، فروزش امیر بهادور، امیریه، منیریه و شیخ هادی در سطح مرفه، محلات آبشار، ایران، دروزاه شمیران، تختی و جوادیان نسبتا مرفه، فلسطین، آذربایجان، راه آهن، قیام و بهارستان محلات فقیر؛ فردوسی ارگ و بازار نیز کاملا فقیر هستند.

فقر شهری، بافت تاریخی، Topsis، شهر تهران