فریبا محبی - طراحی شهری، یزد،
احمد سلیمانی - طراحی شهری، تهران

شناسایی محدوده های آسیب پذیر به لحاظ اجتماعی همواره دغدغه ذاتی مسئولین و نهادهای شهری برای رفع معضلات موجود و بهبود کیفیت فضاهای شهری و در پی آن کیفیت زندگی شهروندان است. فضاهای بی دفاع و آسیب پذیر شهری را می توان به عنوان فضاهایی با وضعیت دسترسی نامطلوب شهری، فضاهایی ایزوله شده و جدا افتاده از ساختار اصلی شهر و فضاها و محدوده های غیر هم پیوند معرفی کرد، از طرفی تئوری چیدمان فضا با دارا بودن از پشتوانه های اجتماعی در ساختار تحلیلی خود، زمینه را برای شناسایی محدوده های شهری که دارای ویژگی های مربوط به فضاهای بی دفاع هستند را فراهم ساخته است. ازاین رو مقاله حاضر به عنوان پژوهشی کاربردی در هدف خود، با استفاده از تکنیک چیدمان فضایی در گام اول خود، درصدد شناخت وضعیت کلی ساختار فضایی و در پی آن شناسایی محدوده های آسیب پذیر شهری در حوزه مرکزی شهرستان اسلامشهر برآمده است. نتایج حاصل نشان از وضعیت نامطلوب سازمان فضایی در حوزه مرکزی شهر دارد که زمینه ساز شکل گیری و رشد فضاهای بی دفاع شهری هستند. همچنین این وضعیت نشان از آسیب پذیری بالای بافت شهری در برابر سوانح طبیعی نیز دارد که نیازمند رسیدگی و توجه از سوی نهادها و مسئولین شهر برای افزایش کیفیت های محیط شهری و کاهش آسیب پذیری در مواقع بحرانی شهر است.

ساختار فضایی، اسلامشهر، چیدمان فضا، فضای بی دفاع شهری