بررسی عملکرد راهکارهای نوین کاهش تبخیر در سدها (مطالعه موردی: سد ساوه)

در عصر کنونی، محدودیت منابع آبی جهت تامین آب مورد نیاز کشاورزی و غیرکشاورزی موجب بروز مشکلات عمده ای شده است. سالانه هزاران میلیارد مترمکعب آب شیرین از مخازن سدها که با هزینهی زیادی جمع آوری شده، تبخیر میشود و املاح و نمک به جای مانده از آب تبخیر شده، کیفیت آب را کاهش میدهد. اخبار مربوط به خشکسالی و کم آبی وهمچنین ساخت سدهای بدون مطالعه کارشناسی که حجم آب بیشتری را در معرض تبخیر قرار می دهند باعث توجه به نگهداری منابع آب به شیوه های نوین می شود.در کنار روش هایی همچون تصفیه فاضلاب ها ومدیریت بر مصرف آب در حوزه های کشاورزی و شهری و صنعت نیاز به راهکارهای نوین در بحث نگهداری آب می باشد. با توجه به نرخ فرسایش خاک بسیار بالا در کشور و همچنین نیاز به ساخت سد به منظور مهار سیلاب ها خسارت های زیادی به محیط زیست و مراتع ایجاد می شود. آبی که بسیار گران بها است و با خسارتی که به مراتع و مناطق در زیر آب فرو رفته بدست آمده بایستی از آن حداکثر استفاده را نمود. ارائه روشی که بتواند مناسب و نسبتا دقیقی از میزان تبخیر از مخزن و میزان بارندگی را بدهد می تواند در شناسایی نیاز برای تحولات آینده از جمله مدیریت و حفاظت از منابع آب حائز اهمیت باشد. سری های زمانی به عنوان یک ابزار مناسب به منظور پیش بینی تبخیر از مخزن و مدیریت منابع آب از اولویت برخوردار هستند. استفاده از سریهای زمانی امروزه به عنوان ابزاری مناسب برای های مختلف به کار میرود. در این تحقیق به منظور مدل سازی مقادیر تبخیر از سطح آزاد آب غرب سد ساوه از دادههای ۳۴ ساله دو ایستگاه سینوپتیک ساوه و بند شاه عباسی استفاده گردید و با انجام بررسیهای لازم روی این دادهها و با استفاده از نرم افزارهای مربوط به سریهای زمانی دقت مدلهای مختلف با استفاده از آزمونهای مختلف بررسی شد و مدلهای منتخب برای ایستگاهها معرفی گردید. همچنین دو روش برای کاهش تبخیر آب مخزن سد ساوه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد دو روش استفاده از توپهای سیاه پلاستیکی و مایع روغنی الکلی در کاهش تبخیر آب سد موثر میباشد ولی با توجه به سریهای زمانی نمیتوان مدل مناسبتر را از میان این دو روش برگزید و مطالعه حاضر تبخیر را با استفاده از داده های زمانی ایستگاهها صورت داده است. به عبارتی دیگر نتایج آزمونهای فصل قبل نشان داد دو روش مذکور در روند کاهش تبخیر تاثیرگذار است.

Keywords:

راهکارهای نوین , کاهش تبخیر , سد ساوه , توپ های سیاه پلاستیکی , الکل های روغنی