بررسی «قاعده البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر» در دعاوی وچالش های حقوقی آن

رسیدگی به پرونده های حقوقی و کیفری روال مخصوص به خود را دارد که بر اساس آن، شخصی که در دادگاه ادعای جدیدی را مطرح می کند، نخست باید این ادعا را با دلیل ثابت نماید. این قاعده در فقه تحت عنوان " البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر" شناخته می شود و یکی از مهم ترین قواعد ناظر بر رسیدگی قضایی و حقوقی در دادگاه ها است؛ فلذا آشنایی با آن امری ضروری است. بر اساس " قاعده البینه علی المدعی "، یا "البینه علی من ادعی"، مدعی باید ادعای خود را اثبات نماید و تفاوتی نمی کند که مدعی خواهان یا خوانده دعوا باشد. بر پایه این قاعده، گرچه مدعی باید ادعای خود را اثبات نماید، ولی چالش های موجود مانند نبود بیینه برسر راه این قاعده می باشند و اما میتوان گفت هر گاه در اثبات ادعای خود دلیلی نداشته باشند باید از راهکارهایی مانند اقرار، علم قاضی، سوگند همراه با شهادت استفاده کنند که البته برخی تنها در دعاوی کیفری استفاده می شوند مانند قسامه و لعان. در فقه امامیه برخی از ادله اثبات دعوی در قالب قاعده فقهی مطرح شده است. فقیهان در دادرسی فرضهای قضایی که در متون فقهی مطرح کرده اند، از قاعده «بینه» بهره جسته و موارد کاربرد آن را بیان نمودهاند که برخی از این فرض ها ناظر به حقوق خانواده است. این پژوهش بر باتکیه بر روش توصیفی –تحلیلی گردآوری شده و هدف نگارنده پررنگ نمودن نقش قاعده در حقوق خانواده می باشد.

Keywords:

بینه , حقوق خانواده , نشوز , تمکین