الهام اعتمادی - گروه جنگل داری، دانشکده کشاورزی و پژوهشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
پیام فیاض - گروه جنگل داری، دانشکده کشاورزی و پژوهشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
رقیه ذوالفقاری - گروه جنگل داری، دانشکده کشاورزی و پژوهشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

تاثیر افزایش سرب (سرب کلرید) در محیط کشت آبی تا ۱۵، ۴۵ و ۹۰ میلی گرم در لیتر با EDTA، بر برخی ویژگی های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی نهال های یک ساله دو گونه صنوبر شالک و سپیدار بررسی شد. شش هفته پس از قرار گرفتن در غلظت هدف، مقدار سرب، زی توده، مقدار نسبی آب، میزان نشت الکترولیت ها، قندهای محلول، پرولین، مالون دی آلدهید و رنگدانه های فتوسنتزی در اندام های مختلف اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که افزایش سرب در محیط کشت در مدت بررسی، میزان سرب را در نهال ها افزایش داد؛ اما بر وزن زی توده آن ها تاثیر نداشت. در هر دو گونه تجمع سرب در ریشه بیشتر از برگ بود. گونه شالک محتوای آب بیشتر و غلظت قند محلول کمتری نسبت به گونه سپیدار دارد. غلظت قندهای محلول، با افزایش سرب در هر دو گونه تا ۵/۱ برابر افزایش یافت؛ اما غلظت پرولین، تنها در شالک در غلظت زیاد سرب تا دو برابر افزایش نشان داد و در سپیدار ثابت ماند. نهال های شالک قرار گرفته در تیمار شدید سرب، افزایش میزان نشت الکترولیت ها را نشان دادند؛ اما مقدار مالون دی آلدهید آن ها تغییر نکرد. مقدار رنگدانه ها نیز با تیمار سرب تغییر نکرد و تنها نسبت کلروفیل a/b در گونه شالک در تیمار شدید افزایش یافت. در مجموع، هر دو گونه مقادیر زیادی از سرب را در اندام های خود انباشته کردند؛ اما به نظر می رسد گونه شالک، دست کم با توجه به افزایش نفوذپذیری غشای سیتوپلاسمی، افزایش پرولین و نسبت کلروفیل a/b حساسیت بیشتری به این فلز سمی در مقایسه با سپیدار داشته باشد.

فلزات سنگین, صنوبر, گیاه پالایی, مقدار نسبی آب, نفوذپذیری غشا